Η φαρμακευτική καινοτομία εξελίσσεται ταχύτερα από ποτέ. Το ερώτημα, ωστόσο, που τέθηκε στη διάρκεια πρόσφατης εκδήλωσης του Pharma Innovation Forum Greece (PIF) είναι αν η Ελλάδα μπορεί και θέλει να την ακολουθήσει.
«Η καινοτομία δεν είναι μια μελλοντική υπόσχεση. Είναι εδώ, εξελίσσει ουσιαστικά την ιατρική πρακτική, μεταμορφώνει την υγειονομική φροντίδα και αλλάζει ζωές. Το ζητούμενο δεν είναι αν έχουμε τη γνώση – την έχουμε. Το ζητούμενο είναι να διαθέτουμε το σύστημα που επιτρέπει στον ασθενή να έχει πρόσβαση στην κατάλληλη θεραπεία, την κατάλληλη χρονική στιγμή» ανέφερε προλογίζοντας την εκδήλωση η Πρόεδρος του PIF, κυρία Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες βρίσκονται σε περιβάλλον:
- Μεγάλης αβεβαιότητας
- Δυσανάλογης οικονομικής επιβάρυνσης
- Χαμηλής προβλεψιμότητας
- Περιορισμένης δυνατότητας εισαγωγής καινοτομίας
- Χαμένης ευκαιρίας για κλινική έρευνα και επενδύσεις.
Αυτό επηρεάζει όχι μόνο τη βιωσιμότητα των εταιρειών, αλλά κυρίως την πρόσβαση των ασθενών στις αναγκαίες θεραπείες. Το clawback έχει φτάσει σε ακραία επίπεδα: 75,5% στα νοσοκομεία και 63% στον ΕΟΠΥΥ αποτρέποντας την κυκλοφορία νέων θεραπειών και απειλώντας τη βιωσιμότητα των εταιρειών.
Οι Σύλλογοι ασθενών και η ιατρική κοινότητα: το διακύβευμα της πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες
Στην πρώτη ενότητα της εκδήλωσης με τίτλο «Τεκμηριωμένες εκβάσεις, πραγματικές ανάγκες: Το διακύβευμα της πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες», με συντονιστή τον Γενικό Διευθυντή του PIF, κ. Γιάννη Κωτσιόπουλο, συμμετείχαν ο κ. Κωνσταντίνος Ν. Συρίγος, Καθηγητής Παθολογίας & Ιατρικής Ογκολογίας, ο κ. Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας, ο κ. Δημήτρης Κοντοπίδης, Πρόεδρος του European Lung Foundation, Πρόεδρος Συλλόγου Ανάσα, καθώς και η κυρία Φωτεινή Σκόνδρα, Πρόεδρος του Συλλόγου ασθενών και φροντιστών ΠΑΡ.ΚΙΝ.Σ.Ο.Ν.
(Από αριστερά): Ιωάννης Κωτσιόπουλος, Γενικός Διευθυντής PIF, Δημήτρης Κοντοπίδης, Πρόεδρος του European Lung Foundation, Πρόεδρος Συλλόγου Ανάσα, Κωνσταντίνος Ν. Συρίγος, Καθηγητής Παθολογίας & Ιατρικής Ογκολογίας, Φωτεινή Σκόνδρα, Πρόεδρος του Συλλόγου ασθενών και φροντιστών ΠΑΡ.ΚΙΝ.Σ.Ο.Ν., Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας
Παρουσιάστηκαν τεκμηριωμένα στοιχεία για τη βελτίωση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής των ασθενών σε σοβαρά χρόνια νοσήματα χάρη σε καινοτόμες θεραπείες τις τελευταίες δεκαετίες.
Από την πλευρά της ιατρικής κοινότητας, ο κ. Βλαχόπουλος και ο κ. Συρίγος κατέστησαν σαφές πως «η χώρα έχει μείνει πίσω τόσο στους χρόνους πρόσβασης των ασθενών σε νέες θεραπείες όσο και στην ελκυστικότητά της ως προορισμού για τη διεξαγωγή κλινικών μελετών. Η καθυστέρηση αυτή επηρεάζει άμεσα την επιστημονική πρόοδο και τις επιλογές που τελικά φτάνουν στους ασθενείς».
«Ο καρκίνος θεραπεύτηκε χάρη στην καινοτομία. Και αυτό συνεχίζεται, έχουν αναπτυχθεί πολλά φάρμακα που αλλάζουν δραστικά τη θεραπευτική στρατηγική μας. Την επόμενη 10ετία η ελπίδα όλων μας είναι η Ογκολογία να ασκείται στο γραφείο του γιατρού, όπως για παράδειγμα η Ενδοκρινολογία, με χάπια και ενέσεις. Τι κάνει προς αυτήν την κατεύθυνση η Ελλάδα;» έθεσε το ρητορικό ερώτημα ο κ. Συρίγος. Σε άλλη αποστροφή του λόγου του ανέφερε πως «είναι διαθέσιμα 35 ογκολογικά φάρμακα που έχουν λάβει έγκριση από τον ΕΜΑ, ωστόσο δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα γιατί δεν αποζημιώνονται».
«Χάρη στις νέες θεραπείες τις τελευταίες δεκαετίες μειώθηκε η επίπτωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων κατά 30% και η θνητότητα κατά 60%. Το θέμα της αποζημίωσης των καινοτόμων θεραπειών είναι κρίσιμο. Η καινοτομία δεν πρέπει να αποζημιώνεται με τους ίδιους όρους, όπως γίνεται για τα άλλα φάρμακα» σημείωσε ο κ. Βλαχόπουλος.
Αναφορικά με τους ασθενείς, ο κ. Κοντοπίδης και η κυρία Σκόνδρα έδωσαν ξεκάθαρα την εικόνα: «μόνο λίγοι μπορούν σήμερα να επωφεληθούν πραγματικά από τη θεραπευτική πρόοδο». Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, «τα οριζόντια μέτρα και το clawback δεν είναι λογιστική άσκηση — είναι ζήτημα ζωής και έχει επιπτώσεις. Για να αναπτυχθεί ένα βιώσιμο σύστημα προς όφελος των ασθενών, απαιτείται σταθερό πλαίσιο, προτεραιοποίηση και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, γιατί η επένδυση στο φάρμακο είναι επένδυση στην υγεία και η πρόοδος στηρίζεται στην ικανότητα της κοινωνίας να ενσωματώνει το νέο, όχι να το φοβάται».
Μύθοι, αλήθειες και η επόμενη ημέρα της φαρμακευτικής καινοτομίας στην Ελλάδα
Η δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Η φαρμακευτική καινοτομία στην Ελλάδα: Μύθοι, αλήθειες και η επόμενη ημέρα», πραγματοποιήθηκε με συντονιστή τον κ. Γιάννη Κωτσιόπουλο, Γενικό Διευθυντή PIF και με τη συμμετοχή της Προέδρου του PIF, κυρίας Λαμπρίνας Μπαρμπετάκη, του Αντιπροέδρου του PIF, κ. Σάββα Χαραλαμπίδη, και της Γενικής Γραμματέως του PIF, κυρίας Λίζας Προδρόμου.
(Από αριστερά): Ιωάννης Κωτσιόπουλος, Γενικός Διευθυντής PIF, Agatha Jakoncic, Μέλος Δ.Σ. PIF, Διευθύνουσα Σύμβουλος MSD για Ελλάδα, Κύπρο & Μάλτα, Σπύρος Φιλιώτης, Ταμίας PIF, Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντή της Φαρμασέρβ – Λίλλυ ΑΕΒΕ, Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, Πρόεδρος PIF, Διευθύνουσα Σύμβουλος και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) της AbbVie Φαρμακευτικής Ελλάδας, Κύπρου & Μάλτας, Λίζα Προδρόμου, Γενική Γραμματέας PIF, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Bristol-Myers Squibb Ελλάδας, Έλενα Χουλιάρα, Μέλος ΔΣ PIF, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος AstraZeneca Ελλάδας & Κύπρου, Σάββας Χαραλαμπίδης, Αντιπρόεδρος ΔΣ PIF, Γενικός Διευθυντής Gilead Sciences
Tα μέλη του ΔΣ του PIF έθεσαν στο τραπέζι τους κυριότερους μύθους και τις αλήθειες για τη φαρμακευτική καινοτομία.
Αλήθεια #1: To clawback επηρεάζει τους ασθενείς και την πρόσβασή τους σε καινοτόμες θεραπείες.
Μόνο 25% των νέων θεραπειών που εγκρίθηκαν από τον EMA την περίοδο 2020–2023 είναι σήμερα πλήρως διαθέσιμες στην Ελλάδα.
Αλήθεια #2: H κατάσταση στην φαρμακευτική αγορά επιδεινώνεται.
Το clawback φτάνει το 75,5% στα νοσοκομεία και το 63% στον ΕΟΠΥΥ – επίπεδα χωρίς ευρωπαϊκό προηγούμενο.
Αλήθεια #3: Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη παραμένει χρόνια στάσιμη και κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η Ελλάδα βρίσκεται στο -12% και -46% έναντι της Νότιας & Δυτικής Ευρώπης αντίστοιχα.
Μύθος #1: Στην Ελλάδα το clawback εφαρμόζεται όπως στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.
Η σκληρή αλήθεια, σύμφωνα με το προεδρείο της PIF είναι πώς η Ελλάδα κατέχει τα «αρνητικά πρωτεία» στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά το μέτρο της υποχρεωτικής επιστροφής του υπερβάλλοντος κλειστού φαρμακευτικού προϋπολογισμού.
Παρουσιάστηκαν επιπλέον παραδείγματα που «μιλούν από μόνα τους» όπως τόνισαν οι εκπρόσωποι των κορυφαίων βιοφαρμακευτικών εταιριών στην Ελλάδα:
- Σε απλές, χαμηλού κόστους θεραπείες, το κράτος καλύπτει το 100% όλο τον χρόνο.
- Σε σοβαρά χρόνια νοσήματα, οι ημέρες κάλυψης πέφτουν στις 136 για μια βιολογική θεραπεία ψωρίασης και σε μόλις 92 ημέρες για ανοσοθεραπεία ογκολογικού ασθενούς.
- Η κλινική έρευνα παρουσιάζει σοβαρή υποχώρηση: το 2024 οι μελέτες που εγκρίθηκαν στην Ελλάδα ήταν 118 – πτώση άνω του 40% σε σχέση με το 2023 και χαμηλότερο επίπεδο από το 2017. Παράλληλα, στην Ευρώπη επενδύονται ετησίως πάνω από 47 δισ. ευρώ σε Έρευνα και Ανάπτυξη, ενώ η Ελλάδα προσελκύει μόλις 100 εκατ. ευρώ. Αν η χώρα συγκλίνει με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, οι ετήσιες επενδύσεις θα μπορούσαν να ξεπερνούν τα 500 εκατ. ευρώ και να προσεγγίσουν ακόμη και τα 700 εκατ. ευρώ.
- Χάση στις καινοτόμες θεραπείες βελτιώνεται σημαντικά η έκβαση της υγείας των ασθενών σε σοβαρά νοσήματα.
Οι προτάσεις του PIF: Μία μακροπρόθεσμη λύση στο αδιέξοδο
Το PIF παρουσίασε τρεις άξονες-προτάσεις για να ξεφύγει η χώρα από το αδιέξοδο:
- Μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός με δεσμευτική συμφωνία αποκλιμάκωσης του clawback και συμπληρωματική χρηματοδότηση
- Άρση στρεβλώσεων με ενιαίο προϋπολογισμό φαρμάκου και ανάληψη από το κράτος του κόστους των μέτρων προστατευτισμού
- Επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσβασης και διαμόρφωση σταθερού πλαισίου για κλινική έρευνα και value-based αξιολόγηση.
Κλείνοντας, η Πρόεδρος του PIF, κυρία Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, σημείωσε: «Το ζήτημα δεν είναι η διαχείριση ενός προϋπολογισμού, αλλά η διαμόρφωση ενός συστήματος που μπορεί να προσφέρει έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση σε θεραπείες που ήδη σώζουν ζωές. Η φαρμακευτική καινοτομία δεν μπορεί να περιμένει. Η Ελλάδα έχει επιλογές – το ερώτημα είναι αν θα τις αξιοποιήσει. Και αυτό είναι ένα στοίχημα για το οποίο οφείλουμε να παλέψουμε και να κερδίσουμε».
Διαβάστε επίσης
Ένωση Ασθενών: Η καινοτομία στην Υγεία δεν είναι προνόμιο, είναι κλειδί για ποιότητα ζωής
