Οι ψηφιακές τεχνολογίες εμφανίστηκαν στη ζωή μας με την υπόσχεση να διευκολύνουν την επικοινωνία μας με τους άλλους. Κι όμως, γίνεται όλο και πιο εμφανές ότι έχουν κατορθώσει μάλλον το αντίθετο: Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πιο περίπλοκες από ποτέ. Τα σύγχρονα εργαλεία, αντί να απλουστεύουν την ερωτική ζωή των ανθρώπων, φαίνεται να την κάνουν όλο και πιο σύνθετη.
Οι προκλήσεις που προκύπτουν από την ψηφιακή επικοινωνία, μάλιστα, είναι όλο και μεγαλύτερες: Κάποτε, το χειρότερο που μπορούσε να συμβεί ήταν να ανακαλύψετε ότι το άτομο με το οποίο συνομιλείτε δεν ήταν αυτό που ισχυριζόταν. Τώρα, είναι πιθανό να διαπιστώσετε ότι φλερτάρετε μ’ ένα chatbot.
Η άνοδος των γνωριμιών με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης
Σύμφωνα με έρευνα της πλατφόρμας γνωριμιών Match, σχεδόν οι μισοί Αμερικανοί της Gen Ζ έχουν στραφεί σε πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης για συμβουλές σχέσεων. Οι άνδρες φαίνεται να πρωτοστατούν σε αυτή την τάση: Έρευνα της Pollfish το 2024 αποκάλυψε ότι 1 στους 3 Αμερικανούς άνδρες ηλικίας 18-34 ετών χρησιμοποιεί το ChatGPT για συμβουλές, σε σύγκριση με μόλις το 14% των γυναικών της ίδιας ηλικιακής ομάδας.
«Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το ChatGPT για να δημιουργήσουν πιο ελκυστικά προφίλ, να συντάξουν προσεγμένα μηνύματα και να βελτιώσουν την αυτοπεποίθησή τους στην επικοινωνία», εξηγεί η ψυχολόγος και ειδική σε θέματα γνωριμιών, δρ. Madeleine Mason Roantree. «Προσφέρει επίσης συναισθηματική υποστήριξη. Μερικοί το απολαμβάνουν για τη δημιουργικότητά του και το χρησιμοποιούν για να βρουν ιδέες».
Το μη ανθρώπινο «πρόσωπο» της επικοινωνίας
Η αυξανόμενη εξάρτηση από την τεχνητή νοημοσύνη έχει δημιουργήσει έναν νέο όρο: «chatfished», που περιγράφει τη συνειδητοποίηση ότι το πνευματώδες άτομο με το οποίο ανταλλάσσουμε μηνύματα δεν εκφράζει τις δικές του σκέψεις, αλλά ό,τι του λέει το ChatGPT. «Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος αναξιοπιστίας», προειδοποιεί η δρ. Roantree.
Το πρόβλημα, μάλιστα, δεν σταματά στις ψεύτικες συνομιλίες. Ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων δημιουργεί πλέον ρομαντικές σχέσεις απευθείας με την τεχνητή νοημοσύνη. Μια μελέτη της Vantage Point Counselling Services διαπίστωσε ότι σχεδόν το 1/3 των Αμερικανών είχε «στενή ή ρομαντική σχέση» με ένα chatbot.
Η ψευδαίσθηση της οικειότητας
Ερευνητές του Ινστιτούτου Επιστημών Πληροφορικής του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια (USC) ανέλυσαν πάνω από 30.000 συνομιλίες χρηστών με chatbots και ανακάλυψαν ότι αυτά συχνά αντικατοπτρίζουν ανθρώπινα συναισθήματα -χαρά, λύπη, θυμό- καλλιεργώντας αυτό που η μελέτη ονόμασε «ψευδαίσθηση οικειότητας».
Αν και τέτοιου είδους συνδέσεις κατορθώνουν μερικές φορές να ικανοποιούν βασικές συναισθηματικές ανάγκες, οι ερευνητές προειδοποιούν ότι μπορούν επίσης να αντικαταστήσουν τις γνήσιες ανθρώπινες σχέσεις, να εμποδίσουν τη συναισθηματική ανάπτυξη και να ενισχύσουν ανθυγιεινές συμπεριφορές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, διαπιστώθηκε ότι τα chatbots αντανακλούν τοξικά πρότυπα συμπεριφοράς, ομαλοποιώντας τα ενδεχομένως στις πραγματικές σχέσεις.
Μια κοινωνία σε «ύφεση σχέσεων»
Κι ενώ η σύνδεση με τα chabots ενισχύεται, η οικειότητα στην πραγματική ζωή φθίνει. Το Ινστιτούτο Οικογενειακών Σπουδών αναφέρει μια μακροπρόθεσμη «ύφεση στις σεξουαλικές σχέσεις», με τη εβδομαδιαία σεξουαλική δραστηριότητα των ενηλίκων να μειώνεται σταθερά τα τελευταία 15 χρόνια. Το Economist σημειώνει ότι σήμερα υπάρχουν περίπου 100 εκατομμύρια περισσότεροι ανύπαντροι απ’ ό,τι το 2017.
Την ίδια ώρα, οι εφαρμογές γνωριμιών δείχνουν πρόθυμες να εξερευνήσουν περαιτέρω τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης: Η Bumble τη χρησιμοποιεί για να «ταιριάξει» καλύτερα τους χρήστες της, ενώ η Tinder για να μειώσει την «κόπωση» και να βελτιώσει τους αλγορίθμους της.
Το μέλλον του έρωτα με AI
Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, η επίδρασή της στην ερωτική μας ζωή θα γίνεται όλο και πιο έντονη. Με τον πεσιμισμό και την εξάντληση που κυριαρχούν στις σύγχρονες γνωριμίες, γίνεται εύκολα κατανοητό γιατί πολλοί στρέφονται προς την τεχνητή νοημοσύνη για βοήθεια – ή ακόμη και για συντροφικότητα.
Προς τιμήν τους, ορισμένοι προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης αρχίζουν να αναγνωρίζουν τους κινδύνους: Η OpenAI δήλωσε πρόσφατα ότι το ChatGPT δεν θα παρέχει πλέον άμεσες συμβουλές για τις σχέσεις, αλλά θα προτρέπει τους χρήστες να αναστοχάζονται και να σκέφτονται κριτικά. Η εταιρεία σχεδιάζει να δημιουργήσει εργαλεία που θα ανιχνεύουν συναισθηματική δυσφορία και θα κατευθύνουν τους χρήστες προς πραγματική υποστήριξη.
Μαθαίνοντας να αγαπάμε υπεύθυνα – με ή χωρίς τεχνητή νοημοσύνη
Όλα δείχνουν πως η τεχνητή νοημοσύνη είναι εδώ για να μείνει. Ίσως, λοιπόν, η λύση δεν είναι να την απορρίψουμε ολοκληρωτικά, αλλά να μάθουμε να τη χρησιμοποιούμε με σύνεση – ως εργαλείο και όχι ως υποκατάστατο.
Άλλωστε, μερικές φορές, φαίνεται ότι ο αλγόριθμος έχει δίκιο. Όταν το ChatGPT ρωτήθηκε πώς μπορεί κανείς να βρει την αγάπη, η συμβουλή του ήταν απλή: Επικεντρωθείτε στην «αυτογνωσία» και στην «οικοδόμηση μιας ικανοποιητικής ζωής» πριν αναζητήσετε σύντροφο.
Διαβάστε επίσης
Ζείτε με έναν ναρκισσιστή; 5 συμπεριφορές που θα σώσουν τη σχέση σας (ή τουλάχιστον εσάς)
Ζούμε περισσότερο με σύντροφο μεγαλύτερο ή μικρότερο; Η επιστήμη απαντά
Ανακαλύψτε πόσα χρόνια ζωής μας «κόβει» η μουρμούρα και η γκρίνια
