Ποια είναι η πραγματικότητα σήμερα όσον αφορά τα αυτοάνοσα νοσήματα; Φταίνε τα εμβόλια για την αύξησή τους; Πόσο αληθινή είναι η αύξησή τους; Προτιμούν τις γυναίκες, τους νέους, τα μικρά παιδιά; Θεραπεύονται ή μαθαίνουμε να ζούμε μαζί τους; Μήπως μια δραματική αλλαγή στον τρόπο ζωής μπορεί να τα δαμάσει χωρίς να χρειαστούν φάρμακα που καταστέλουν την άμυνα του οργανισμού;
Τα αμέτρητα αυτά ερωτήματα απαντά η δρ Ελένη Κομνηνού, ειδική ρευματολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη ρευματολογικού τμήματος στο Metropolitan General, Διευθύντρια κλινικής αυτοάνοσων ρευματικών νοσημάτων στο ίδιο νοσοκομείο, Υπεύθυνη Τμήματος Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης στο Μητέρα και επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας.
Τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα
Η δρ Κομνηνού εξηγεί ότι πρόκειται για παθήσεις όπου το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο είναι προγραμματισμένο να επιτίθεται σε ξένα κύτταρα, υπερλειτουργεί και επιτίθεται στα δικά του κύτταρα. Τα αυτοάνοσα αφορούν όλες τις ιατρικές ειδικότητες, με τη ρευματολογία να αποτελεί την κορωνίδα. Κυριότερα παραδείγματα νοσων είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, το σύνδρομο Sjögren, οι θυρεοειδίτιδες, αλλά και η κοιλιοκάκη, και η πολλαπλή σκλήρυνση.
«Υπάρχουν περίπου 80 επίσημα αναγνωρισμένα αυτοάνοσα» εξηγεί η κυρία Κομνηνού.
Αύξηση της συχνότητας
«Έχει παρατηρηθεί αλματώδης αύξηση τα τελευταία χρόνια των αυτοάνοσων» επιβεβαιώνει η κυρία Κομνηνού. Πρόσφατη πληθυσμιακή μελέτη σε 22 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως έδειξε ότι 1 στους 10 επηρεάζεται, ενώ γερμανική μελέτη του 2022 ανέφερε αύξηση 22%, με 6,3 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις.
Στους παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση έπαιξαν σημαντικό ρόλο -μεταξύ άλλων – τόσο ο κορωνοϊός όσο και τα εμβόλια. «Τα ανοσοενισχυτικά συστατικά των εμβολίων μπορούν να πυροδοτήσουν την κλινική εκδήλωση αυτοάνοσου σε άτομα με προϋπάρχουσα αυτοανοσία (γενετική προδιάθεση ή αντισώματα χωρίς συμπτώματα). Δεν δημιουργούν αυτοάνοσο, αλλά ενεργοποιούν την κλινική του εικόνα» εξηγεί η κυρία Κομνηνού.
Επίσης το στρες αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα πυροδότησης αυτοάνοσων με την κληρονομικότητα να είναι σήμερα λιγότερο καθοριστική από ό,τι πιστευόταν. «Η προδιάθεση μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά αυτοάνοσα εντός της ίδιας οικογένειας» επισημαίνει η ειδικός.
Πρόκληση η διάγνωση
Τα αυτοάνοσα συχνά παρουσιάζονται με ασαφή συμπτώματα (π.χ. ανεξήγητος πυρετός, αναιμία χρόνιας νόσου), οδηγώντας σε καθυστέρηση διάγνωσης εξηγεί η κυρία Κομνηνού.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι κομβική και ο ρόλος του γιατρού επίσης σημαντικός καθώς απαιτείται ευαισθητοποίηση της ιατρικής κοινότητας. «Μια καλή κλινική εξέταση και ένα λεπτομερές ιστορικό αποτελούν το 80% της διάγνωσης. Οι εργαστηριακές εξετάσεις έρχονται να επισφραγίσουν, καθώς μπορεί να είναι αρνητικές ενώ το πρόβλημα υπάρχει» τονίζει η δρ Κομνηνού.
Αντιμετώπιση και θεραπεία
Σε ό,τι αφορά την φαρμακευτική αγωγή «τα φάρμακα είναι ανοσοτροποποιητικά και όχι ανοσοκατασταλτικά», εξηγεί η ειδικός.« Στόχος τους είναι να επαναφέρουν το υπερλειτουργικό ανοσοποιητικό σε ισορροπία, μπλοκάροντας την παραγωγή φλεγμονωδών ουσιών (κυτοκινών)» εξηγεί.
Ανέφερε ακόμη ότι τα αυτοάνοσα επηρεάζουν όλες τις φάσεις της αναπαραγωγής και μπορεί να αποτελούν αιτία υπογονιμότητας, όταν παραμένουν αδιάγνωστα.
«Οι ασθενείς πρέπει να ζυγίσουν τα οφέλη της θεραπείας έναντι των κινδύνων της μη θεραπείας. Ένα μη θεραπευμένο αυτοάνοσο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, ακόμη και κακοήθειες ή θάνατο (πράγμα σπάνιο πλέον). Τα σύγχρονα φάρμακα καθιστούν τα αυτοάνοσα διαχειρίσιμα, επιτρέποντας στους ασθενείς να ζουν μια φυσιολογική ζωή, ακόμη και να τεκνοποιούν. Η ρευματολογία έχει ανθίσει, προσφέροντας αποτελεσματικές λύσεις» κατέληξε η δρ Κομνηνού.
Ακούστε τη συζήτηση στο podcast
Διαβάστε επίσης
Αυτοάνοσα: Οι Νομπελίστες γιατροί αποκωδικοποιούν τον μηχανισμό τους
