Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 14ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ασθενών, με κεντρικό θέμα: «Ο Λόγος στον Ασθενή», που διοργάνωσε η Ένωση Ασθενών Ελλάδας στις 21 και 22 Οκτωβρίου 2025, στο ξενοδοχείο Divani Caravel, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας. Με περισσότερους από 300 συμμετέχοντες, 70 ομιλητές σε 14 πάνελ και 16 ώρες διαλόγου, το Συνέδριο επιβεβαίωσε τον ρόλο του ως τον θεσμικό χώρο συνδιαμόρφωσης πολιτικών υγείας στη χώρα.

Κεντρικό μήνυμα της εκδήλωσης ήταν ότι οι ασθενείς αποτελούν βασικούς συνδιαμορφωτές του συστήματος υγείας, με ενεργό ρόλο στη λήψη αποφάσεων, στην αξιολόγηση των υπηρεσιών και στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου, δίκαιου και ανθρώπινου ΕΣΥ. Στην εναρκτήρια ομιλία της, η Πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, Βάσω Ραφαέλα Βακουφτσή, υπογράμμισε: «Οι οργανώσεις ασθενών δεν είναι πια παρατηρητές, αλλά φορείς αλλαγής, γνώσης και κοινωνικής συνοχής. Δημιουργήσαμε δίκτυα συνεργασίας, συμμετείχαμε στη χάραξη πολιτικών και προωθήσαμε τη διαφάνεια και τη συμμετοχικότητα στην Υγεία». Αναφέρθηκε επίσης στα βήματα προόδου της τελευταίας χρονιάς – όπως η αξιολόγηση των νοσοκομείων, η κατ’οίκον διανομή φαρμάκων υψηλού κόστους και τα ηλεκτρονικά ραντεβού – πρωτοβουλίες που έφεραν τη σφραγίδα της Ένωσης. Ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης, Νίκος Δέδες, σημείωσε ότι η δημιουργία του ερωτηματολογίου αξιολόγησης των νοσοκομείων, το οποίο απευθύνεται σε όλους τους χρήστες των υπηρεσιών —ασθενείς, φροντιστές και συνοδούς— αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση του τελευταίου χρόνου, καθώς εισάγει ενεργά τους ασθενείς στη διαδικασία αξιολόγησης.

Στην κεντρική του ομιλία ο Dr João Breda, Special Representative of the Regional Director & Head, WHO Athens Quality of Care and Patient Safety Office, εξέφρασε τη βαθιά ικανοποίησή του για τη στενή και διαχρονική συνεργασία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας με το Υπουργείο Υγείας και την Ένωση Ασθενών Ελλάδας, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα προόδου στην ενσωμάτωση της ποιότητας και της ασφάλειας των ασθενών στις εθνικές πολιτικές υγείας. Τόνισε ότι η μετάβαση προς ένα ασθενοκεντρικό μοντέλο φροντίδας, όπου οι ασθενείς συμμετέχουν ενεργά στη συν-δημιουργία πολιτικών και υπηρεσιών, είναι πλέον απαραίτητη και αναγνώρισε την Ένωση Ασθενών Ελλάδας ως «πολύτιμο συνοδοιπόρο» στην προσπάθεια του ΠΟΥ να ενισχύσει τη συμμετοχικότητα και την ποιότητα της φροντίδας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ο κ. Χρήστος Τριανταφύλλου, Project Officer Quality of Care, WHO Athens Quality of Care and Patient Safety Office, παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας HealthIQ, που υλοποιήθηκε με τη συνεργασία της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας. Η μελέτη, με 2.511 συμμετέχοντες από όλη τη χώρα (63% από μη αστικές περιοχές), καταγράφει για πρώτη φορά σε μεγάλη κλίμακα την εμπειρία των ασθενών στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, παρέχοντας στέρεα, συγκρίσιμα δεδομένα που τεκμηριώνουν τις πάγιες θέσεις της Ένωσης για γεωγραφική ισότητα, ενδυνάμωση της ΠΦΥ, μείωση γραφειοκρατίας και κόστους, ουσιαστική συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων και επένδυση στην πρόληψη. Η μελέτη ανέδειξε ότι ενώ η ποιότητα της φροντίδας αξιολογείται θετικά (4,3/5), η πρόσβαση και η συνέχεια παραμένουν προκλήσεις, ειδικά στα αστικά κέντρα. Οι δημόσιες δομές συγκεντρώνουν υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης, ενώ οι μη αστικές περιοχές παρέχουν πιο συνεπή και ανθρωποκεντρική φροντίδα, παρά τις ελλείψεις σε προσωπικό και υποδομές. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη για ενίσχυση της συμμετοχής των ασθενών στις αποφάσεις για τη φροντίδα τους, καθώς ένας στους πέντε δηλώνει ότι δεν συμμετέχει ουσιαστικά στη λήψη αποφάσεων. Η έρευνα καταλήγει σε πέντε στρατηγικούς άξονες πολιτικής: 1) Ενίσχυση της ΠΦΥ με ανθρώπινο δυναμικό και κρίσιμες ειδικότητες, 2) Αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων για μείωση των εμποδίων πρόσβασης, 3) Ενοποίηση πληροφοριακών συστημάτων και καθολική εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Φακέλου Ασθενούς, 4) Ενίσχυση του υγειονομικού και ψηφιακού εγγραμματισμού πολιτών και επαγγελματιών υγείας και 5) Περαιτέρω ανάπτυξη της προληπτικής φροντίδας με δωρεάν εξετάσεις και ετήσιους ελέγχους.

Η συμβολή της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας αναγνωρίστηκε ομόφωνα από όλους τους θεσμικούς εκπροσώπους και τους ομιλητές. Η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, κα. Ειρήνη Αγαπηδάκη, χαρακτήρισε την Ένωση Ασθενών Ελλάδας «σημαντικό σύμμαχο» για την ενίσχυση της πρόληψης και της εγγραμματοσύνης υγείας, επισημαίνοντας ότι «δεν υπάρχει πιο καθοριστικός συνεργάτης για να κατευθύνει το Υπουργείο στο πώς θα φτάσουν οι δράσεις πρόληψης σε κάθε πολίτη». Αναφερόμενη στο πρόγραμμα «ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ», τόνισε ότι η Ελλάδα «κάλυψε ένα κενό 40 ετών» στην προληπτική ιατρική, παρέχοντας δωρεάν προληπτικές εξετάσεις σε όλους, ανεξάρτητα από ασφαλιστική ικανότητα. Ήδη 4,4 εκατομμύρια πολίτες έχουν συμμετάσχει και 90.000 περιπτώσεις νόσου έχουν εντοπιστεί έγκαιρα. Το πρόγραμμα, που χαρακτηρίστηκε ως «win–win πολιτική», βελτιώνει την υγεία, μειώνει τη δαπάνη και ενισχύει την κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ ενσωματώνει ψηφιακό μηχανισμό μέσω της ΗΔΙΚΑ και της πλατφόρμας proliptikes.gov.gr για άμεση και εύκολη πρόσβαση χωρίς συνταγογράφηση. Η Υπουργός υπογράμμισε ότι η εγγραμματοσύνη υγείας δεν είναι απλή ενημέρωση, αλλά δεξιότητα που πρέπει να καλλιεργηθεί «στις γειτονιές και στα σπίτια», μέσα από συνεργασία του Υπουργείου με την Ένωση Ασθενών Ελλάδας, τους συλλόγους ασθενών και την κοινωνία των πολιτών, ώστε η πρόληψη να αποτελέσει κοινό δικαίωμα για όλους.

Ο Υφυπουργός Υγείας, κ. Μάριος Θεμιστοκλέους, υπογράμμισε ότι η συνεργασία με την Ένωση Ασθενών Ελλάδας αποτελεί «στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης για ένα πιο ποιοτικό, αποτελεσματικό και ανθρώπινο σύστημα υγείας». Τόνισε ότι η ενεργός συμμετοχή εκπαιδευμένων ασθενών στα διοικητικά συμβούλια και στα κέντρα λήψης αποφάσεων ενισχύει τη διαφάνεια και τη λήψη τεκμηριωμένων πολιτικών. Παρουσιάζοντας τον συνολικό σχεδιασμό του Υπουργείου, αναφέρθηκε στη θεαματική βελτίωση της πρόσβασης και των παρεχόμενων υπηρεσιών: ενίσχυση του δικτύου αεροδιακομιδών, εφαρμογή του νέου υγειονομικού χάρτη, μείωση των χρόνων αναμονής για χειρουργεία, και διευκόλυνση της πρόσβασης σε φάρμακα.

Επισήμανε τη σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης — από 3,1 δισ. σε 7,4 δισ. ευρώ, δηλαδή 120% αύξηση για τα νοσοκομεία και 74% συνολικά για την υγεία, καθώς και ενίσχυση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Σχετικά με τα χειρουργεία, σημείωσε ότι η λίστα των 170.000 περιστατικών έχει μειωθεί δραστικά, χάρη στα απογευματινά χειρουργεία σε ιδιωτικές κλινικές χωρίς κόστος για τον ασθενή και στην αύξηση 10% των τακτικών χειρουργείων. Κλείνοντας, ανακοίνωσε ότι το Εθνικό Σχέδιο για την Ανακουφιστική Φροντίδα ολοκληρώθηκε και το προεδρικό διάταγμα αναμένεται να εκδοθεί εντός εξαμήνου, σηματοδοτώντας ένα ακόμη βήμα για ένα σύστημα υγείας καθολικά προσβάσιμο και δίκαιο.

Ο Υφυπουργός Υγείας, κ. Δημήτρης Βαρτζόπουλος, χαρακτήρισε τη μακροχρόνια φροντίδα ψυχικής υγείας ως «σιωπηλό αλλά τεράστιο ζήτημα» που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες στη χώρα. Όπως εξήγησε, οι ψυχικές νόσοι διαφέρουν ουσιαστικά από τις σωματικές αναπηρίες, καθώς στερούν από πολλούς ασθενείς τη δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης, δημιουργώντας ανάγκη για διαρκή φροντίδα και υποστήριξη. Ο κ. Βαρτζόπουλος επεσήμανε ότι η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που ταυτίζει την έννοια της αναπηρίας με την ανικανότητα προς εργασία, χωρίς να αξιολογεί τη λειτουργικότητα του ατόμου, και ανακοίνωσε την εκκίνηση της διαδικασίας αναμόρφωσης του σχετικού νομοθετικού πλαισίου, με στόχο τη θέσπιση κλιμακωτού και διεθνώς αξιόπιστου συστήματος αξιολόγησης. Αναφέρθηκε επίσης στο έλλειμμα στεγαστικών δομών και στη βαθιά εξάρτηση των οικογενειών, που συχνά αναλαμβάνουν εξ ολοκλήρου τη φροντίδα, «θυσιάζοντας μια εργασιακή μονάδα». Υπογράμμισε ότι ήδη δαπανώνται περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, τα οποία μπορούν να ανακατανεμηθούν ορθολογικά για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, ενώ προανήγγειλε ότι από τον Νοέμβριο ξεκινά η νομοπαρασκευαστική διαδικασία, με στόχο το 2026 να έχει θεσμοθετηθεί το νέο πλαίσιο μακροχρόνιας φροντίδας ψυχικής υγείας και υποστήριξης των άτυπων φροντιστών.

Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της Βουλής και Πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Γεώργιος Στύλιος, τόνισε τη σημασία της ισότιμης πρόσβασης των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας και της συνεχούς προσαρμογής του συστήματος στις νέες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Υπογράμμισε ότι η τηλεϊατρική, τα φάρμακα ακριβείας και οι νέες διαγνωστικές μέθοδοι αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της φροντίδας, ενώ η βελτίωση των υποδομών και των οδικών δικτύων διευκολύνει σημαντικά την πρόσβαση των πολιτών στα νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας. Ο κ. Στύλιος στάθηκε ιδιαίτερα στον ρόλο των οργανωμένων συλλογικοτήτων ασθενών, όπως η Ένωση Ασθενών Ελλάδας, οι οποίες —όπως είπε— «ενισχύουν τον διάλογο με τη διοίκηση και συμβάλλουν στη διαμόρφωση νέων πολιτικών υγείας». Εξήρε επίσης τη νέα φιλοσοφία διακυβέρνησης, όπου το κράτος «έρχεται πιο κοντά στον πολίτη» μέσα από πρωτοβουλίες όπως το 1566 για τα ραντεβού, η κατ’ οίκον διανομή φαρμάκων και τα προγράμματα πρόληψης. Τέλος, αναφέρθηκε στη διαφάνεια και τη θεσμική συμμετοχή στη νομοθέτηση, επισημαίνοντας ότι πλέον όλα τα νομοσχέδια τίθενται σε δημόσια διαβούλευση και καμία τροπολογία δεν εισάγεται αιφνιδιαστικά, γεγονός που —όπως είπε— ενισχύει τη δημοκρατική λογοδοσία και τον ουσιαστικό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους.

Η Γενική Γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής, κα. Παυλίνα Καρασιώτου, τόνισε ότι οι σύλλογοι και οι ενώσεις ασθενών είναι πλέον βασικοί συνομιλητές της πολιτείας, συμβάλλοντας στην ανάδειξη κρίσιμων ζητημάτων δημόσιας υγείας και στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων προτάσεων πολιτικής. Ανέδειξε την ωρίμανση του κοινωνικού διαλόγου στην Ελλάδα, την ανάγκη θεσμικής συμμετοχής των ασθενών στη χάραξη πολιτικών υγείας και τη σημασία της θεσμοθετημένης στήριξης των ενώσεών τους ως εγγύηση βιωσιμότητας και ανεξαρτησίας.

Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας, δρ. Άρης Αγγελής, ανέδειξε τη σημασία της ορθολογικής αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων και της αξιολόγησης των νέων τεχνολογιών υγείας βάσει αποτελεσματικότητας, οικονομικής αποδοτικότητας και δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Εξήγησε την έννοια του «κόστους ευκαιρίας» στη χάραξη πολιτικών υγείας, επισημαίνοντας ότι κάθε απόφαση χρηματοδότησης μιας θεραπείας συνεπάγεται απώλεια πόρων από άλλες παρεμβάσεις, καθιστώντας την ιεράρχηση των αναγκών κρίσιμη για τη δίκαιη πρόσβαση των ασθενών. Ο δρ. Αγγελής παρουσίασε πρόσφατες μεταρρυθμίσεις που έχουν αποφέρει σημαντική εξοικονόμηση πόρων, όπως οι ηλεκτρονικοί περιορισμοί συνταγογράφησης και τα «έξυπνα φίλτρα» στη συνταγογράφηση στατινών και αντιδιαβητικών, που εξοικονόμησαν περίπου 10 εκατ. ευρώ σε λίγους μήνες. Παράλληλα, αναφέρθηκε στις παρεμβάσεις στον ΙΦΕΤ, με ψηφιακά εργαλεία προμηθειών που πέτυχαν μείωση τιμών κατά 25% και εξοικονόμηση άνω των 50 εκατ. ευρώ ετησίως, καθώς και στη νέα επιτροπή πρώιμης πρόσβασης για την κάλυψη ασθενών με σοβαρές ακάλυπτες ανάγκες. Όπως τόνισε, στόχος του Υπουργείου είναι ένα βιώσιμο, αποτελεσματικό και δίκαιο σύστημα φαρμακευτικής πολιτικής, που εξασφαλίζει πρόσβαση στις καινοτόμες θεραπείες χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα του συστήματος υγείας.

Η Γενική Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, κα. Λίλιαν Βενετία Βιλδιρίδη, υπογράμμισε ότι η συστηματική αξιολόγηση αποτελεί βασικό εργαλείο για τη χάραξη τεκμηριωμένων και ανθρωποκεντρικών πολιτικών υγείας, τονίζοντας πως «κανείς δεν μπορεί να αξιολογήσει τις υπηρεσίες υγείας καλύτερα από τον ίδιο τον ασθενή». Αναφερόμενη στο νέο Ψηφιακό Εργαλείο Αξιολόγησης της Εμπειρίας του Εσωτερικού Ασθενή, που σχεδιάστηκε σε συνεργασία με την Ένωση Ασθενών Ελλάδας, σημείωσε ότι ήδη 19.000 πολίτες έχουν αξιολογήσει τις υπηρεσίες που έλαβαν, συμβάλλοντας στη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη βελτίωση της ποιότητας στα νοσοκομεία. Το εργαλείο, με 35 ερωτήσεις βασισμένες σε διεθνή πρότυπα, επεκτείνεται άμεσα σε ογκολογικούς και παιδιατρικούς ασθενείς και στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών, ενώ τα αποτελέσματα θα αξιοποιούνται από τις διοικήσεις για στοχοθεσία και διορθωτικές παρεμβάσεις. Η κα. Βιλδιρίδη υπενθύμισε ότι το Υπουργείο έχει επενδύσει στην αναβάθμιση των Γραφείων Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας, με αυξημένες καταγγελίες (+25,5%), αιτήματα (+36%) και θετικές αξιολογήσεις (+31%) μεταξύ 2023–2024. Ανακοίνωσε ότι στις αρχές του 2026 θα παρουσιαστεί το νέο σχέδιο rebranding των γραφείων, με ενίσχυση της στελέχωσης, εκπαίδευσης και ορατότητας, ώστε να γίνουν ακόμη πιο προσβάσιμα και αποτελεσματικά για τους πολίτες.

Η Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, κα. Χριστίνα Μαρία Κράββαρη, υπογράμμισε ότι η μικροβιακή αντοχή δεν αποτελεί μελλοντική απειλή, αλλά μια τρέχουσα κρίση δημόσιας υγείας, χωρίς σύνορα, με σοβαρό αντίκτυπο στη θνησιμότητα, τη νοσηρότητα και το κόστος. Όπως ανέφερε, η Ελλάδα διαθέτει Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Μικροβιακή Αντοχή (AMR), το οποίο εκπονήθηκε για την περίοδο 2019–2023 στη φιλοσοφία του One Health και σήμερα επικαιροποιείται έως το 2030, με μετρήσιμους στόχους, κοστολογημένες δράσεις και ορίζοντα βιωσιμότητας, πλήρως ευθυγραμμισμένο με τη Σύσταση του Συμβουλίου της Ε.Ε. (2023). Στο νέο πλαίσιο, δημιουργείται διυπουργική ομάδα και ομάδα εμπειρογνωμόνων για παρεμβάσεις σε πραγματικό χρόνο, με τη συμμετοχή των Υπουργείων Υγείας, Αγροτικής Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Παιδείας και Αυτοδιοίκησης. Ο ΕΟΔΥ έχει αναλάβει τον επιχειρησιακό συντονισμό, ενισχύοντας τις επιτροπές λοιμώξεων με εξειδικευμένο προσωπικό στο 50% των δημόσιων νοσοκομείων. Οι πυλώνες υλοποίησης του σχεδίου περιλαμβάνουν: επιτήρηση και έλεγχο λοιμώξεων, ορθολογική χρήση αντιβιοτικών (stewardship), εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, ασθενών και οικογενειών, διατμηματική συνεργασία και αξιολόγηση με δείκτες αποτελεσματικότητας. Η Γενική Γραμματέας τόνισε ότι ήδη εφαρμόζονται δύο ευρωπαϊκά προγράμματα, το GRIP και το ReVERSE, με διεθνώς πιστοποιημένες οδηγίες, ενώ το 2025 θα τεθεί σε λειτουργία το Εθνικό Παρατηρητήριο Μικροβιακής Αντοχής (RRF) — ένα εμβληματικό έργο που θα επιτρέπει διαλειτουργική ανάλυση δεδομένων από νοσοκομεία, μικροβιολογικά και κτηνιατρικά εργαστήρια και περιβαλλοντικές πηγές, εξασφαλίζοντας διαφάνεια, έγκαιρο εντοπισμό τάσεων και συντονισμένη δράση.

Κλείνοντας τις εργασίες του Συνεδρίου, η Διευθύντρια της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, κα. Ναταλία Τουμπανάκη, ευχαρίστησε θερμά την πολιτική ηγεσία, τα θεσμικά όργανα, την επιστημονική κοινότητα και τους εκπροσώπους των ασθενών για τη συμβολή τους σε έναν ουσιαστικό διάλογο που δεν επεδίωξε τη διαφωνία, αλλά την αναζήτηση κοινών δρόμων και συνεργασίας για ένα καλύτερο και δικαιότερο σύστημα υγείας. Όπως τόνισε, «μπορούμε όλοι να συμφωνήσουμε σε κάτι: η φωνή του ασθενούς δεν είναι πια ένα σύνθημα. Είναι μια ζωντανή πραγματικότητα που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζεται, αξιολογείται και παρέχεται η φροντίδα στη χώρα μας».

Ειδήσεις σήμερα

«Προλαμβάνω»: Ο απολογισμός των sms για την καρδιά – Τα 2 προγράμματα που θα ακολουθήσουν

Ευρωπαϊκό «καμπανάκι»: 1 στους 5 θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα θα μπορούσε να αποφευχθεί

ECDC: Ποιοι ιοί και λοιμώξεις βρίσκονται σε άνοδο στην Ευρώπη – Η κατάσταση στην Ελλάδα