Δείτε live τις εργασίες της ημερίδας του ygeiamou.gr, που πραγματοποιεί για 4η συνεχόμενη χρονιά την Ημερίδα για τον Εμβολιασμό. Η εκδήλωση με θέμα «Εμβολιασμός, Θεμέλιο για το αύριο της Δημόσιας Υγείας» διεξάγεται στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία, φέρνοντας στο επίκεντρο τη δημόσια υγεία και τον βασικό της πυλώνα, τον εμβολιασμό.
Μαρία Θεοδωρίδου: Η πανδημία ανέδειξε τη σημασία των εμβολιασμών
Με τη φράση: «Η πανδημία ανέδειξε τη μεγάλη σημασία των εμβολιασμών» ξεκίνησε τη συζήτηση στην 4η Ημερίδα του ygeiamou.gr για τον εμβολιασμό, η Μαρία Θεοδωρίδου Πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας ΕΚΠΑ, σημειώνοντας πως 20 εκατατομμύρια ζωές σώθηκαν χάρη στον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μάλιστα, έθεσε ως στόχο τη συνεχή επικαιροποίηση του χρονοδιαγράμματος των εμβολιασμών.
Παράλληλα, η κυρία Θεοδωρίδου παρουσιάσε το χρονοδιάγραμμα των εμβολιασμών, σημειώνοντας, πως το 2011 πρωτοαναρτήθηκε το χρονοδιάγραμμα των ενηλίκων, το οποίο διαφέρει από αυτό των παιδιών. Ωστόσο, όπως τόνισε, το εθνικό πρόγραμμα ενηλίκων υπολείπεται.
«Τα εμβόλια στα ράφια δε σώζουν ζωές, ο ίδιος ο εμβολιασμός σώζει ζωές» επισήμανε.
Σχετικά με την αναθέρμανση της διστακτικότητας απέναντι στους εμβολιασμούς, η κυρία Θεοδωρίου είπε ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) οργανώνει διαδικτυακά σεμινάρια με την 7 ΥΠΕ για την τεχνική προσέγγγιση όσων δυσπιστούν».
Άδωνις Γεωργιάδης: Ο εμβολιασμός αύξησε το προσδόκιμο ζωής, η θεωρία της «ξαφνικίτιδας» καταρρίπτεται από τα στοιχεία
Για τις θεωρίες συνωμοσίας αλλά και τη σημασία του εμβολιασμού μίλησε μεταξύ άλλων ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης στην 4η Ημερίδα του ygeiamou για τον Εμβολιασμό.
Ο κ. Γεωργιάδης σε συζήτηση με την Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου, αναφέρθηκε στη νέα στρατηγική εμβολιασμών, τονίζοντας ότι η χώρα έχει ήδη αυξήσει σημαντικά τον προϋπολογισμό για τα εμβόλια και ότι θα ακολουθήσει περαιτέρω ενίσχυση.
Όπως είπε, η εποχή της πανδημίας άφησε βαθύ διχασμό μεταξύ εμβολιαστών και αντιεμβολιαστών, προκαλώντας καχυποψία σε μια ιατρική πρακτική που ιστορικά αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες αύξησης του προσδόκιμου ζωής.
Ο Υπουργός επεσήμανε ότι η εφεύρεση των εμβολίων «άλλαξε την ανθρωπότητα» και υπενθύμισε ότι σε προηγούμενες εποχές η παιδική θνησιμότητα ήταν τόσο υψηλή, ώστε – όπως σημείωσε – «οι Πέρσες μεγιστάνες δεν έβλεπαν τα παιδιά τους μέχρι τα 5α τους γενέθλια». Παράλληλα, υπογράμμισε ότι η ύπαρξη σπάνιων παρενεργειών δεν μπορεί να οδηγεί στην αμφισβήτηση του συνολικού οφέλους: «Δεν μπορεί μία στατιστική πιθανότητα να αλλάζει το μείζον», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Απαντώντας στις θεωρίες που συνδέουν τον εμβολιασμό με αύξηση «ξαφνικών θανάτων», ο κ. Γεωργιάδης υπογράμμισε ότι τα επίσημα στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. «Αν ήταν αληθείς οι θεωρίες για τα εμβόλια, τότε στατιστικά θα έπρεπε να έχουμε τεράστια αύξηση των ξαφνικών θανάτων. Το 80% του πληθυσμού έχει κάνει το εμβόλιο. Η ΕΛΣΤΑΤ δείχνει ότι μετά τον COVID το προσδόκιμο ζωής άρχισε να ανεβαίνει ξανά. Τέλος η θεωρία της ξαφνικίτιδας, δεν υπάρχει, δεν ισχύει», σημείωσε. Σύμφωνα με τον Υπουργό, η παραπληροφόρηση γύρω από τα εμβόλια δεν έχει μόνο κοινωνικές συνέπειες, αλλά «οδηγεί ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους».
Ο κ. Γεωργιάδης πρόσθεσε ότι εάν οι φήμες περί σοβαρών επιπλοκών αφορούσαν πραγματικά το σύνολο του πληθυσμού που εμβολιάστηκε, τότε η χώρα θα είχε καταγράψει εκθετική αύξηση καρδιαγγειακών περιστατικών, κάτι που δεν επιβεβαιώνεται σε καμία στατιστική καταγραφή. Τόνισε επίσης ότι η διάδοση ψευδών ειδήσεων μέσω διαδικτύου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στο πεδίο της δημόσιας υγείας.
Στο πλαίσιο της συνολικής πολιτικής υγείας, ο Υπουργός ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει πετύχει 100% ηλεκτρονική συνταγογράφηση και ότι το επόμενο διάστημα θα παρουσιαστεί νέα ψηφιακή πλατφόρμα που θα επιτρέψει προηγμένη συλλογή και αξιοποίηση δεδομένων στον τομέα των νοσηλειών και της πρωτοβάθμιας φροντίδας. «Η δική μας ευθύνη είναι να μπορέσουμε να εξηγήσουμε με απλά λόγια στον κόσμο τα οφέλη του εμβολιασμού», σημείωσε, προσθέτοντας ότι ήδη τα ποσοστά εμβολιασμού πλησιάζουν τα προ πανδημίας επίπεδα.
Joao Breda: Η εμβολιαστική κάλυψη δεν είναι κατοστάρι αλλά μαραθώνιος – Πρόβλημα η μικροβιακή αντοχή
«Είμαστε εδώ για τον μαραθώνιο, καθώς αυτό είναι ο αγώνας κατά της παραπληροφόρησης και της ενίσχυσης του εμβολιασμού» είπε ανοίγοντας την ομιλία του επικεφαλής του Γραφείου ΠΟΥ στην Αθήνα, Joao Breda στο πλαίσιο της 4ης Ημερίδας για τον Εμβολιασμό του ygeiamou.gr.
«Ακόμη στεκόμαστε και κινούμαστε μπροστά με στόχο την ανοσοποίηση του πληθυσμού» τόνισε. Όπως σημείωσε, «εκατομμύρια ζωές κινδυνεύουν από ιούς που πλέον δεν ανταποκρίνονται στα εμβόλια».
Ο ρόλος της αντιμικροβιακής αντοχής
Η αντιμικροβιακή αντοχή (Antimicrobial Resistance – AMR) δεν είναι μια απειλή του μέλλοντος· είναι μια κρίση του παρόντος. Κάθε χρόνο, εκατομμύρια ζωές βρίσκονται σε κίνδυνο εξαιτίας λοιμώξεων που πλέον δεν ανταποκρίνονται στα διαθέσιμα φάρμακα. Η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά και σε άλλα αντιμικροβιακά φάρμακα υπονομεύει τα θεμέλια της σύγχρονης ιατρικής – από τη χειρουργική και την αντικαρκινική θεραπεία, έως τον τοκετό και τη φροντίδα των χρόνιων νοσημάτων.
«Καμία χώρα, κανένας τομέας και καμία επιστήμη δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτήν την κρίση μόνη της. Η αντιμικροβιακή αντοχή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί ενιαία, συντονισμένη δράση. Το κλειδί βρίσκεται στην προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας (One Health) – μια φιλοσοφία συνεργασίας που αναγνωρίζει ότι η υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος είναι άρρηκτα συνδεδεμένες», τόνισε ο κύριος Breda.
Η προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας (One Health): Τρεις τομείς, ένας κοινός στόχος
Η προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας υπογραμμίζει ότι η ανθρώπινη υγεία δεν μπορεί να εξετάζεται απομονωμένα. «Περίπου το 60% των αναδυόμενων λοιμωδών νοσημάτων στους ανθρώπους προέρχονται από τα ζώα. Για τον λόγο αυτό, οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), ο FAO, ο WOAH και το UNEP συνεργάζονται μέσω της Τετραμερούς Συμμαχίας (Quadripartite Alliance), στηρίζοντας τις χώρες να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές One Health. Ο στόχος είναι ένας: ανθεκτικά συστήματα υγείας που προλαμβάνουν, εντοπίζουν και αντιμετωπίζουν τις απειλές προτού εξελιχθούν σε κρίσεις», επεσήμανε ο κύριος Breda.
Οι κινητήριοι παράγοντες της κρίσης
Σύμφωνα με τον ίδιο, τρεις βασικοί παράγοντες τροφοδοτούν την αντιμικροβιακή αντοχή:
- Κενά στα δεδομένα,
- Κατάχρηση αντιβιοτικών,
- και Αδύναμα συστήματα υγείας.
«Σε πολλές χώρες, δεν υπάρχει ολοκληρωμένη παρακολούθηση της αντοχής που να συνδέει δεδομένα από ανθρώπους, ζώα και περιβάλλον. Τα αντιβιοτικά συχνά χρησιμοποιούνται άσκοπα — είτε λόγω έλλειψης καθοδήγησης στους επαγγελματίες υγείας, είτε λόγω κοινωνικής πίεσης από ασθενείς. Επιπλέον, τα προγράμματα πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων παραμένουν ελλιπή σε πολλά νοσοκομεία και κοινότητες. Η αντιμικροβιακή αντοχή δεν είναι απλώς μικροβιολογικό πρόβλημα· είναι αντανάκλαση συστημικών αδυναμιών: Ανεπαρκούς διακυβέρνησης, εκπαίδευσης και εποπτείας», σημείωσε στη συνέχεια.
Ο ρόλος των εμβολίων: Πρόληψη και ανθεκτικότητα
Τα εμβόλια αποτελούν μία από τις πιο αποτελεσματικές άμυνες απέναντι στην αντιμικροβιακή αντοχή. Κάθε λοίμωξη που προλαμβάνεται σημαίνει λιγότερη ανάγκη για αντιβιοτικά και επομένως μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης αντοχής. Ο κύριος Breda ανέφερε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
-Τα ανθρώπινα εμβόλια, όπως το πνευμονιοκοκκικό, έχουν αποδείξει ότι μειώνουν τη χρήση αντιβιοτικών και τα ποσοστά αντοχής παγκοσμίως.
-Τα εμβόλια για τα ζώα αποτρέπουν τη μετάδοση ζωονοσογόνων παθογόνων και προστατεύουν την ασφάλεια των τροφίμων.
Επιπλέον, όπως επεσήμανε, τα εμβόλια ενισχύουν την ετοιμότητα απέναντι σε πανδημίες και περιορίζουν τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών από τα ζώα στον άνθρωπο. Η ενσωμάτωση του εμβολιασμού στις εθνικές στρατηγικές για την AMR και την Ενιαία Υγεία είναι ουσιώδης για τη μακροπρόθεσμη πρόληψη και ανθεκτικότητα.
Η Ελλάδα μπροστά στην πρόκληση και την ευκαιρία
Ο επικεφαλής του Γραφείου ΠΟΥ στην Αθήνα υπογράμμισε, επιπλέον, τα βήματα που έχει κάνει η Ελλάδα στην καταπολέμηση της αντιμικροβιακής αντοχής, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην εφαρμογή εθνικού σχεδίου δράσης, την ενίσχυση του ελέγχου των λοιμώξεων και την επένδυση σε ψηφιακές λύσεις υγείας.
«Το επόμενο κρίσιμο βήμα είναι η θεσμοθέτηση ενός μόνιμου μηχανισμού συντονισμού One Health, μέσω μιας διυπουργικής ομάδας που θα συνδέει τους τομείς της υγείας, της γεωργίας και του περιβάλλοντος. Η επέκταση των προγραμμάτων ορθολογικής χρήσης αντιμικροβιακών στα νοσοκομεία και στην πρωτοβάθμια φροντίδα, με υποστήριξη από εκπαίδευση και δεδομένα συνταγογράφησης, είναι επίσης απαραίτητη. Παράλληλα, χρειάζεται να ενισχυθεί η ολοκληρωμένη επιτήρηση της αντοχής μεταξύ των διαφορετικών τομέων και να προωθηθεί ο εμβολιασμός ως βασικός πυλώνας πρόληψης και ετοιμότητας», επεσήμανε.
Η σημασία της ενημέρωσης του κοινού
Ο Joao Breda χαρακτήρισε την κατανόηση του κοινού καθοριστική. «Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν πότε είναι απαραίτητη η χρήση αντιβιοτικών και πότε όχι. Η εμπιστοσύνη στους επαγγελματίες υγείας και η επαρκής ενημέρωση είναι κρίσιμες όχι μόνο για τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών, αλλά και για την αποδοχή των εμβολίων. Η επικοινωνία και η εκπαίδευση δεν είναι δευτερεύουσες δράσεις· αποτελούν μορφές πρόληψης και ανθεκτικότητας», τόνισε.
«Στην Ελλάδα έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην ψηφιακή υγεία και παρακολούθηση των μολυσματικών ασθενειών, αλλά υπάρχουν κι άλλα που μπορούν να γίνουν. Η Ελλάδα μπορεί να ηγηθεί αυτής της προόδου» είπε.
Κάλεσμα για δράση
Η αντιμικροβιακή αντοχή δεν αφορά μόνο μικρόβια – αφορά τη διατήρηση των θεμελίων της σύγχρονης ιατρικής και, τελικά, τη σωτηρία ζωών.
Σύμφωνα με τον κ. Breda, ο δρόμος προς τα εμπρός βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
- Ενίσχυση της διακυβέρνησης και του συντονισμού της Ενιαίας Υγείας,
- Ενσωμάτωση της πρόληψης και του εμβολιασμού στις στρατηγικές για την AMR,
- Επένδυση στα δεδομένα, στο ανθρώπινο δυναμικό και στην ενημέρωση του κοινού.
«Ο εμβολιασμός συμβολίζει την πρόληψη, την αλληλεγγύη και τη συλλογική ευθύνη – τις αξίες που βρίσκονται στον πυρήνα της προσέγγισης One Health. Μόνο μέσα από συνεργασία μπορούμε να προστατεύσουμε το μέλλον της παγκόσμιας υγείας», είπε. «Δεν αρκεί να έχουμε καλή νομοθεσία. Απαιτείται και η εφαρμογή της. Το ζήτημα της επικοινωνίας είναι σημαντικό. Χρειάζεται σωστή επικοινωνία και σεβασμός σε όσους διστάζουν» κατέληξε.
Ψηφιακά εργαλεία στον εμβολιασμό: Αξιολόγηση και προοπτικές
Στη συζήτηση συμμετείχαν η Ιωάννα Σαλαγιάννη, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Συστημάτων Τομέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της ΗΔΙΚΑ, ο Απόστολος Βαλτάς, Πρόεδρος Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και ο Κώστας Νταλούκας, Πρόεδρος Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων
Συντόνισε η Γεωργία Σαδανά, Δημοσιογράφος «ΘΕΜΑ»
Σαλαγιάννη – ΗΔΙΚΑ: Εχουμε χτίσει μια καλή αρχή – Είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις
Για το όραμα της ΗΔΙΚΑ και όσα έχουν επιτευχθεί έως σήμερα στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού της υγείας στην Ελλάδα μίλησε στην 4η Ημερίδα για τον Εμβολιασμό του ygeiamou.gr η Προϊσταμένη Γενικής Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Υγείας, Ιωάννα Σαλαγιάννη. «Όταν, πριν από πολλά χρόνια, ξεκινήσαμε ως ΗΔΙΚΑ την πορεία μας προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της υγείας στην Ελλάδας είχαμε ένα όραμα, που συνεχίζει να μας οδηγεί και δεν είναι άλλο από το να απλοποιήσουμε τη ζωή πολιτών και επαγγελματιών υγείας και να φέρουμε τις υπηρεσίες Υγείας πιο κοντά στον άνθρωπο. Εργαστήκαμε και συνεχίζουμε να εργαζόμαστε στο να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον, που ενισχύει την ενδυνάμωση του πολίτη και αποτελεί αρωγό του στην πρόληψη και τη θεραπεία», είπε αρχικά.
Στη συνέχεια, η κ. Σαλαγιάννη μίλησε για τον ρόλο της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στην απλοποίηση των διαδικασιών υγείας, αναφέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα της αξίας της την περίοδο της πανδημίας. Όπως εξήγησε, «η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, την οποία αναπτύξαμε προ ετών και την οποία εξελίσσουμε, δεν είναι απλά μια τεχνολογική εφαρμογή. Είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζουμε ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα υγείας. Όταν ήρθε η πανδημία το 2020, αυτή η υποδομή μας επέτρεψε να αντιδράσουμε άμεσα. Εκατομμύρια πολίτες έλαβαν ενημέρωση για τον εμβολιασμό, έκλεισαν ραντεβού και εμβολιάστηκαν χωρίς να χρειαστεί να επισκεφθούν κέντρο υγείας, συμβεβλημένο γιατρό ή φαρμακείο. Ένα μήνυμα ήταν αρκετό για να δημιουργηθεί, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, μια αποτελεσματική ασπίδα απέναντι στην απειλή του κορωνοϊού. Όπως θα δείτε και στα στοιχεία που είναι διαθέσιμα στο gov.gr, από την έναρξη του προγράμματος εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού έως και τον περασμένο Απρίλιο, έχουν πραγματοποιηθεί σχεδόν 160 εκατ. εμβολιασμοί, αριθμός εντυπωσιακός».
Τον Μάιο του 2022, επιπροσθέτως, δημιουργήθηκε το ολοκληρωμένο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων. Με την ψηφιοποίηση του μέχρι πρότινος έγχαρτου Βιβλιαρίου Υγείας Παιδιού, το παιδιατρικό ιστορικό πέρασε στον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας. Το Ψηφιακό Βιβλιάριο Υγείας Παιδιού εμφανίζεται πλέον ως μια ξεχωριστή υποκατηγορία στον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας και είναι προσβάσιμο στους γονείς μέσα από το ehealth.gov.gr, στην ενότητα «Παιδιατρικό Ιστορικό».
Τι σημαίνουν όλα αυτά στην πράξη;
«Σημαίνουν καλύτερη οργάνωση για την οικογένεια, που έχει σαφή εικόνα για το πρόγραμμα εμβολιασμού των παιδιών, λιγότερη γραφειοκρατία, μηδενικά χαμένα βιβλιάρια, συγκέντρωση όλης της κρίσιμης πληροφορίας για την υγεία του παιδιού σε ένα σημείο», εξήγησε η κ. Σαλαγιάννη.
Τον περασμένο Μάρτιο, ξεκίνησε, επιπλέον, ο Εθνικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας, που διασυνδέει 124 νοσοκομεία, 680 μικροβιολογικά εργαστήρια και 15 μητρώα. Κάθε εξέταση, διάγνωση, νοσηλεία, εμβολιασμός – όλα συγκεντρώνονται σ’ ένα ενιαίο σύστημα με πλήρη διαλειτουργικότητα.
«Εργαζόμαστε για την εξέλιξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά δεν ξεχνάμε ότι, στο τέλος, οι υπηρεσίες Υγείας απευθύνονται στους πολίτες. Είναι πολύ σημαντικό να έχει ο καθένας από εμάς εύκολη και ασφαλή πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες για την υγεία του. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο αναπτύξαμε την εφαρμογή MyHealth, η οποία κέρδισε το 1ο βραβείο στο παγκόσμια συνέδριο του WITSA το 2022. Η εφαρμογή αυτή φέρνει όλη την υγειονομική σας ιστορία στην παλάμη του χεριού σας. Βλέπετε τις συνταγές σας, τα εμβόλια των παιδιών σας, τις εξετάσεις σας. Κλείνετε ραντεβού χωρίς ουρές. Λαμβάνετε πιστοποιητικά ηλεκτρονικά. Χωρίς γραφειοκρατία, χωρίς χαμένο χρόνο», είπε, στη συνέχεια, η κ. Σαλαγιάννη.
Η επικεφαλής της ΗΔΙΚΑ χαρακτήρισε τη διαχείριση δεδομένων υγείας από τους ίδιους τους πολίτες ένα εργαλείο υποστήριξης στην άσκηση πολιτικών υγείας. «Χωρίς αξιόπιστα δεδομένα, είναι πρακτικά αδύνατο να υπάρξει διαμόρφωση αποτελεσματικών πολιτικών. Πρέπει να γνωρίζουμε τα προβλήματα για να τα λύσουμε. Πρέπει να είμαστε σε θέση να ανιχνεύουμε τις τάσεις που διαμορφώνονται. Στον τομέα αυτό, έχουμε την τεχνογνωσία των συναδέλφων της ΗΔΙΚΑ και την εμπειρία τους στη διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων. Έχουμε, επίσης, στη διάθεσή μας νέα εργαλεία, όπως είναι η τεχνητή νοημοσύνη, την οποία δοκιμάζουμε σε αυστηρά ελεγχόμενα περιβάλλοντα με δοκιμαστικά δεδομένα για να δούμε πώς ακριβώς θα μας βοηθήσει στην πράξη», διευκρίνισε.
«Όλα αυτά δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι το κλειδί για καλύτερη φροντίδα, πιο γρήγορες διαγνώσεις, περισσότερη διαφάνεια, καλύτερο έλεγχο των δαπανών, σαφέστερη εικόνα των επιδημιολογικών τάσεων. Στην ΗΔΙΚΑ, δεν χτίζουμε απλώς συστήματα – χτίζουμε γέφυρες εμπιστοσύνης μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και των πολιτών», κατέληξε η κ. Σαλαγιάννη.
Κωνσταντίνος Νταλούκας: Το Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών δεν είναι ακόμη «έξυπνο»
Για τον ρόλο του παιδιάτρου ως βασικού πυλώνα στην εμβολιαστική στρατηγική κάθε κοινωνίας μίλησε στην 4η Ημερίδα για τον Εμβολιασμό του ygeiamou.gr ο Κωνσταντίνος Ι. Νταλούκας, Παιδίατρος και Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων. Όπως τόνισε στην ομιλία του, ο παιδίατρος, με την εξειδικευμένη γνώση του, την ευθύνη που αναλαμβάνει και την εμπιστοσύνη των γονέων, σχεδιάζει, χορηγεί και παρακολουθεί τα εμβόλια των παιδιών. Επιπλέον, λειτουργεί ως φορέας της εμβολιαστικής κουλτούρας και αποτελεί θεμελιώδη κρίκο κάθε στρατηγικής δημόσιας υγείας, εξασφαλίζοντας την πληρότητα και εγκυρότητα των δεδομένων. «Η ενεργός συμμετοχή των παιδιών δεν είναι μόνο τεχνική υποχρέωση, αλλά και πολιτική προϋπόθεση για την επιτυχία των προγραμμάτων εμβολιασμού», τόνισε.
Τα κριτήρια αποδοτικότητας του Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών
Ο ίδιος εξήγησε, στη συνέχεια, τις προϋποθέσεις και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει το Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών, ώστε να αποτελέσει πραγματικό εργαλείο δημόσιας υγείας. «Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να είναι ενιαίο, να περιλαμβάνει δηλαδή όλα τα εμβόλια για όλες τις ηλικίες. Επιπλέον, η καταγραφή των εμβολιασμών πρέπει να είναι καθολική και υποχρεωτική για όλους τους επαγγελματίες υγείας που χορηγούν εμβόλια. Οι ενημερώσεις θα πρέπει να γίνονται σε πραγματικό χρόνο, ιδανικά εντός 72 ωρών, ενώ τα εργαλεία ειδοποίησης θα υπενθυμίζουν στους γονείς και τους επαγγελματίες τυχόν καθυστερημένες ή χαμένες δόσεις», εξήγησε αρχικά.
Σημαντική είναι, επίσης, η δυνατότητα παραγωγής αυτοματοποιημένων δεικτών, που θα επιτρέπουν την ανάλυση της εμβολιαστικής κάλυψης ανά ηλικιακή ομάδα, γεωγραφική περιοχή και κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Παράλληλα, η διαλειτουργικότητα με άλλα συστήματα, όπως το ΗΦΥΑ, το Ληξιαρχείο, η ΗΔΙΚΑ, ο ΕΟΔΥ, ο ΕΟΠΥΥ, η ΕΛΣΤΑΤ και τα μητρώα ειδικών νοσημάτων, ενισχύει περαιτέρω την αποτελεσματικότητα του μητρώου.
Ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό αποτελεί η «έξυπνη» λειτουργία του μητρώου, που επιτρέπει την εφαρμογή κανόνων κλινικής απόφασης: παρακολούθηση διπλών εγγραφών, καθοδήγηση για καθυστερημένες δόσεις, προσαρμογή του εμβολιαστικού σχήματος ανάλογα με την προωρότητα, την ηλικία, τη συνυπάρχουσα νοσηρότητα ή την ανοσοκαταστολή.
«Τρία χρόνια μετά την εφαρμογή του υφιστάμενου Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών, η εικόνα δείχνει ότι δεν έχει ακόμα αναδειχθεί σε πραγματικό εργαλείο δημόσιας υγείας. Το σύστημα λειτουργεί κυρίως ως αρχείο καταγεγραμμένων συνταγών εμβολίων και δεν είναι αξιόπιστο για συγκριτική ανάλυση ανά περιοχή ή ηλικιακή ομάδα, για τον προγραμματισμό παρεμβάσεων σε υπο-εμβολιασμένους πληθυσμούς ή για την παρακολούθηση της εμβολιαστικής αλυσίδας σε περιόδους πανδημίας ή μείωσης της εμπιστοσύνης στον εμβολιασμό», σχολίασε ο κ. Νταλούκας.
Πώς θα βελτιωθεί η εικόνα
Ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων παρέθεσε στη συνέχεια τις δικές του προτάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας του Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών, οι οποίες κινήθηκαν στους εξής άξονες:
- Συνεχής πολιτική βούληση και στήριξη του μητρώου.
- Υποχρεωτική καταχώρηση των εμβολιασμών εντός 72 ωρών.
- Παροχή κινήτρων στους γιατρούς για τη χορήγηση και καταγραφή των εμβολίων.
- Δημιουργία ενός ενιαίου μητρώου για παιδιά και ενήλικες, με δυνατότητα συνταγογράφησης εμβολίων για ενήλικες από παιδίατρους.
- Ενίσχυση της διαλειτουργικότητας με τα κυριότερα συστήματα δημόσιας υγείας και τα μητρώα ειδικών νοσημάτων.
- Αναβάθμιση του ΕΜΕ σε «έξυπνο», ώστε να επιτηρεί τις καταχωρήσεις και να παρέχει εξατομικευμένη καθοδήγηση.
- Καθιέρωση αμοιβής ή μπόνους για την καταχώρηση των εμβολιασμών, όπως γίνεται σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
- Εκπαιδευτικές στρατηγικές για όλους τους γιατρούς που συμμετέχουν στους εμβολιασμούς.
- Πρόβλεψη ειδικού ΑΜΚΑ δημόσιας υγείας για παιδιά χωρίς ασφαλιστική ταυτότητα.
- Ενίσχυση της ψηφιακής κουλτούρας, ώστε να αντικατασταθεί η ανάγκη για φωτοτυπίες με πρόσβαση σε ψηφιακά αρχεία.
«Η δημιουργία ενός σύγχρονου, αξιόπιστου και «έξυπνου» Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών είναι κρίσιμη για τη δημόσια υγεία. Ο παιδίατρος, με την ενεργό συμμετοχή και τη στήριξή του, παραμένει ο θεμελιώδης κρίκος σε αυτή την προσπάθεια, εξασφαλίζοντας την πλήρη και έγκυρη καταγραφή των εμβολιασμών και συμβάλλοντας αποφασιστικά στη διατήρηση υψηλής εμβολιαστικής κάλυψης», κατέληξε ο κ. Νταλούκας.
Απόστολος Βαλτάς: Είναι ζωτική η κουλτούρα εμβολιασμού – Στο φαρμακείο δεν ερχόμαστε μόνο όταν πιάνει κρύο
Για την εντυπωσιακή προσαρμοστικότητα των ελληνικών φαρμακείων στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού, αλλά και τον καθοριστικό ρόλο του φαρμακοποιού ως διαμεσολαβητή μεταξύ Πολιτείας και πολιτών στον εμβολιασμό μίλησε στην 4η Ημερίδα για τον Εμβολιασμό του ygeiamou.gr ο Απόστολος Βαλτάς, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου.
«Τα ελληνικά φαρμακεία είναι κορυφαία ως προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Πολλά ευρωπαϊκά κράτη χρειάστηκαν χρόνια για να το επιτύχουν, ενώ άλλα είναι τώρα σε αυτή τη διαδικασία – η Ελλάδα το έκανε σε 3 μήνες», είπε αρχικά ο κ. Βαλτάς, συνεχίζοντας: «Αυτό είναι πολύ σημαντικό δεδομένου ότι η χώρα διαθέτει το πυκνότερο δίκτυο φαρμακείων».
Θέλοντας, στη συνέχεια, να εξηγήσει τον κομβικό ρόλο του φαρμακοποιού στην προσπάθεια της εμβολιαστικής κάλυψης, ο κ. Βαλτάς εξήγησε: «Ο φαρμακοποιός είναι κοντά στον ασθενή, τον ξέρει με το μικρό του όνομα. Μετατρέπεται, επομένως, σ’ έναν κόμβο επικοινωνίας μεταξύ Πολιτείας και πολιτών. Κάναμε μεγάλο αγώνα να πείσουμε τον κόσμο να εμβολιαστεί. Είναι, λοιπόν, εξαιρετικά σημαντική η δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ πολίτη, ιατρού και φαρμακοποιού».
Σχολιάζοντας, έπειτα, την πρόοδο που έχει γίνει στην ψηφιοποίηση των δεδομένων υγείας, ο κ. Βαλτάς είπε: «Τα νέα ψηφιακά δεδομένα επιτρέπουν την πρόσβαση του πολίτη στα στοιχεία. Επιπλέον, ο φαρμακοποιός δεν είναι πλέον εκτελεστής, είναι συνεργάτης στην προσπάθεια εμβολιασμού. Η πεμπτουσία, όμως, της εμβολιαστικής κάλυψης είναι η εξατομικευμένη αντιμετώπιση».
Ο ίδιος, ωστόσο, τόνισε και τις ελλείψεις αυτού του συστήματος, καθώς και τα βήματα που πρέπει να κάνει η Πολιτεία, ώστε η ψηφιακή υγεία να είναι πιο αποδοτική. «Πολλά εμβόλια που γίνονται στο φαρμακείο δεν φαίνονται στο εμβολιαστικό μητρώο. Εμείς δεν μπορούμε να καταχωρίσουμε στοιχεία, είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό να μας δοθεί αυτή η δυνατότητα», κατέληξε.
Δημήτρης Χατζηγεωργίου: Η εμβολιαστική κάλυψη οδηγεί σε 2,5 δις λιγότερες δόσεις αντιβιοτικών
Πλέον όμως έχει ανακύψει το ζήτημα της μικροβιακής αντοχής και των ανθεκτικών μικροβίων, μικροβίων που αποτελούν καθημερινό πρόβλημα στην αντιμετώπιση των ασθενών στα νοσοκομεία, ενώ μεγάλο είναι και το πρόβλημα στην κοινότητα, τόνιζε ο ειδικός.
«Τα εμβόλια υπήρξαν καθοριστικά για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και τη βελτίωση της δημόσιας υγείας. Τώρα καλούνται να διαδραματίσουν έναν νέο ρόλο: να προστατεύσουν την ανθρωπότητα από τη μικροβιακή αντοχή», τόνισε ο Απτχος ε.α. Δημήτριος Χατζηγεωργίου, Ειδικός Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Επίτιμος Διευθυντής Υγειονομικού ΓΕΕΘΑ και Διευθύνων Σύμβουλος του ΕΟΔΥ, στην ομιλία του «Εμβόλια: Μια στρατηγική για την αντιμετώπιση της Μικροβιακής Αντοχής».
Στην ανάπτυξη της μικροβιακής αντοχής συμμετέχουν πλεόν και τα ζώα, οι άνθρωποι, τα λύματα, ένας πολύπλοκος κύκλος στον οποίο συμμετέχουν πολλοί παράγοντες και πλέον ονομάζουμε Ενιαία Υγεία εξήγησε ο κύριος Χατζηγεωργίου διερωτόμενος εάν οδεύουμε πλέον προς το τέλος των αντιβιοτικών.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι όσο αυξάνεται η κάλυψη του πληθυσμού με αντιγριπικό, τόσο μειώνεται η ζήτηση αντιβιοτικών, ενώ μειώνονται και τα ανθεκτικά βακτήρια, είπε, ενώ τόνισε ότι θα έχουμε 2,5 δις λιγότερες συνταγές αντιβιοτικών με ορθή στρατηγική εμβολιασμού.
Η συμβολή των εμβολίων στη μακροζωία
Ανατρέχοντας στην ιστορική πορεία της δημόσιας υγείας, ο κ. Χατζηγεωργίου επισήμανε ότι «η αύξηση του προσδόκιμου ζωής δεν οφείλεται μόνο στην πρόοδο της ιατρικής, αλλά κυρίως στην πρόληψη των μεταδοτικών νοσημάτων μέσω των εμβολίων». Παρουσιάζοντας στοιχεία από διεθνείς μελέτες, ανέφερε ότι η εκρίζωση ασθενειών όπως η ευλογιά και η πολιομυελίτιδα μείωσε δραστικά τη θνησιμότητα, ενώ τα εμβόλια «μεταφράζονται σε εκατομμύρια ζωές που σώθηκαν». Παράλληλα, όπως ανέφερε, «η πανδημία της COVID-19 υπήρξε η πιο πρόσφατη και αξιοσημείωτη απόδειξη της δύναμης των εμβολίων. Έσωσαν εκατομμύρια ζωές και απέτρεψαν τη μαζική κατάρρευση των συστημάτων υγείας».
Η επανάσταση και το αδιέξοδο των αντιβιοτικών
Αναφερόμενος στη σημασία των αντιβιοτικών, ο κ. Χατζηγεωργίου υπογράμμισε ότι «υπήρξαν πραγματική επανάσταση στην ιατρική. Χάρη σε αυτά κατέστησαν δυνατές οι μεταμοσχεύσεις, οι χημειοθεραπείες, οι χειρουργικές επεμβάσεις υψηλού κινδύνου και η επιβίωση πρόωρων νεογνών». Μετέτρεψαν την ιατρική από διαγνωστική και προγνωστική επιστήμη σε θεραπευτική.
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η υπερβολική και λανθασμένη χρήση τους μάς φέρνει πλέον αντιμέτωπους με μια νέα απειλή. «Η μικροβιακή αντοχή είναι η σιωπηλή πανδημία του 21ου αιώνα. Εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από λοιμώξεις που δεν ανταποκρίνονται πλέον στα φάρμακα. Αν δεν δράσουμε άμεσα, οδεύουμε προς το τέλος της εποχής των αντιβιοτικών». Σχολιάζοντας τη σχέση των μικροοργανισμών με τα φάρμακα, σημείωσε ότι «ενώ κάθε νέο αντιβιοτικό συνοδεύεται γρήγορα από την εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών, τα εμβόλια παραμένουν αποτελεσματικά για δεκαετίες χωρίς να αναπτύσσεται αντοχή».
Στο σημείο αυτό, ο κ. Χατζηγεωργίου αναφέρθηκε στους στρατηγικούς στόχους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη σύνδεση των εμβολίων με την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, οποίοι εστιάζουν σε 3 άξονες:
Διεύρυνση της χρήσης των εμβολίων ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη επίδραση στην μικροβιακή αντοχή.
Ανάπτυξη νέων εμβολίων ώστε να συνεισφέρουν στην πρόληψη της εμφάνισης της αντοχής.
Μεγιστοποίηση της διασποράς της γνώσης όσον αφορά την επίδραση των εμβολίων στην μικροβιακή αντοχή.
Τα εμβόλια ως στρατηγική απέναντι στην αντοχή
Ο ομιλητής εξήγησε ότι τα εμβόλια μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη μείωση της μικροβιακής αντοχής, περιορίζοντας την ανάγκη για αντιβιοτικά. «Κάθε λοίμωξη που προλαμβάνεται, είναι μια θεραπεία που δεν χρειάζεται. Κάθε συνταγή που αποφεύγεται, είναι μια μικρότερη πιθανότητα να δημιουργηθεί αντοχή», ανέφερε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, όπως παρουσίασε, η ευρύτερη χρήση των εμβολίων μπορεί να μειώσει τη συνολική κατανάλωση αντιβιοτικών κατά 22%. «Δεν μιλάμε για μια θεωρητική συμβολή. Πρόκειται για εκατομμύρια δόσεις αντιβιοτικών που δεν θα χρειαστεί να χορηγηθούν».
Παραθέτοντας συγκεκριμένα παραδείγματα, ο κ. Χατζηγεωργίου αναφέρθηκε στο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο (PCV13), το οποίο «δεν μείωσε μόνο τα περιστατικά διεισδυτικής νόσου στα παιδιά, αλλά και τη χρήση αντιβιοτικών, περιορίζοντας τα ανθεκτικά στελέχη». Ανέφερε, επίσης, ότι «η αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης για τη γρίπη οδηγεί σε σημαντική μείωση των συνταγών αντιβιοτικών, αλλά και της μικροβιακής αντοχής», προσθέτοντας πως «όσο περισσότεροι εμβολιάζονται, τόσο λιγότερα φάρμακα χρειάζονται».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Χατζηγεωργίου και στις νέες τεχνολογίες. «Από τα κλασικά εμβόλια του 20ού αιώνα περάσαμε στις πλατφόρμες mRNA και στα νανοσωματίδια. Αυτές οι τεχνολογίες ανοίγουν νέους δρόμους για την ανάπτυξη εμβολίων απέναντι σε πολυανθεκτικά παθογόνα».
Εμβολιασμός παιδιών και εφήβων: Η κρίσιμη επένδυση στο μέλλον
Στη συζήτηση συμμετέχουν ο Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Mαιευτικής-Γυναικολογίας ΑΠΘ, η Μαρία Σακουφάκη, Πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Επισκεπτών Υγείας και η Άννα Παρδάλη, Αντιπρόεδρος Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής
Συντονίζει η Νίκη Ψάλτη, Αρχισυντάκτρια ygeiamou.gr
