Με αφορμή ένα πρόσφατο επεισόδιο της σειράς «Σέρρες» του Γιώργου Καπουτζίδη, στο οποίο αποκαλύπτεται πως η «Θεία Σταματίνα», ρόλος που υποδύεται η Γιούλη Τσαγκαράκη, είναι intersex, πυροδοτήθηκε ένας ευρύτερος δημόσιος διάλογος γύρω από το πώς η ελληνική τηλεόραση προσεγγίζει ζητήματα φύλου και βιολογίας. Πολλά μέσα ενημέρωσης χαρακτήρισαν τη «Θεία Σταματίνα» ως τον πρώτο intersex χαρακτήρα στην ελληνική μυθοπλασία, ενώ στα κοινωνικά δίκτυα επικράτησε κλίμα συγκίνησης και αποδοχής, με αρκετούς χρήστες να χαιρετίζουν την κίνηση του δημιουργού να φέρει στο προσκήνιο μια σπάνια και ελάχιστα γνωστή θεματική.
Ωστόσο, παράλληλα με τον ενθουσιασμό, αναπτύχθηκε και συζήτηση σχετικά με την επιστημονική ακρίβεια της απεικόνισης και τη χρήση του όρου intersex. Σε αυτό το πλαίσιο, ο παιδίατρος και νεογνολόγος κ. Αντώνης Δαρζέντας δημοσίευσε μια αναλυτική ανάρτηση, με σκοπό «να εξηγήσει τι πραγματικά συμβαίνει», θεωρώντας ότι «τόσο το βίντεο όσο και τα διθυραμβικά κείμενα που το συνοδεύουν περιέχουν σοβαρότατες ανακρίβειες».
Στην τοποθέτησή του ο κ. Δαρζέντας επιχειρεί να παρουσιάσει το ζήτημα υπό το πρίσμα της ιατρικής επιστήμης, εξηγώντας τι σημαίνει DSD (Disorders of Sex Development), ποια είναι η πραγματική συχνότητα αυτών των καταστάσεων και γιατί η ακριβής κατανόηση της βιολογίας του φύλου είναι κρίσιμη τόσο για την ιατρική αντιμετώπιση όσο και για τον δημόσιο διάλογο.
Photo: ANT1 – Σειρά: ΣΕΡΡΕΣ
Αναλυτικά η ανάρτηση του κ. Δαρζέντα
«Με αφορμή ένα βίντεο απο μια σειρά της Ελληνικής τηλεόρασης, όπου μια θεία αποδεικνύεται intersex επιτρέψτε μου ως πιο ειδικός από τον κο Καπουτζίδη να εξηγήσω σύντομα τι συμβαίνει, διότι τόσο το βίντεο όσο και τα διθυραμβικά κείμενα που το συνοδεύουν περιέχουν σοβαρότατες ανακρίβειες. Υπαρχει μία κατηγορία ανθρώπων (είναι λίγες δεκάδες σπάνια σύνδρομα) που παρουσιάζουν διαταραχές στην γενετική έκφραση του φύλου.
Παλιά αυτα τα άτομα λέγονταν intersex ή(ψευδο)ερμαφρόδιτα. Ωστόσο, οι επιστήμονες, επειδή θεώρησαν τον όρο υποτιμητικό και ανακριβή, το 2005 με το Chicago Consensus εισήγαγαν τον όρο DSD =Disorders of Sex Development. Και πράγματι, αν θέλουμε να ακριβολογούμε για το φύλο, κανείς στην ουσία δεν είναι intersex. Διότι, (σύμφωνα με τον Καθολικό Βιολογικό Ορισμό του Φύλου -UBD) – κανείς δεν παράγει ενδιάμεσο γαμέτη, διότι απλά δεν υπάρχει ενδιάμεσος γαμέτης.
Όλα τα ζώα παράγουν ή σπέρμα ή ωράρια (ή και τα δύο, στα ερμαφρόδιτα, όπως τα σκουλήκια). Όμως, επειδή μερικά DSD συνδυάζονται με sex ambiguity, δηλαδή με ασάφεια -αμφιβολία στη μορφολογία των εσωτερικών ή εξωτερικών γεννητικών οργάνων, αυτά για να τα διακρίνουμε από τα απλά DSD τα λέμε ακόμα intersex. (Συνηθέστατα, όμως, και σε αυτά με ενδελεχή ιατρικό έλεγχο καθορίζεται το βιολογικό τους φύλο). Όπως η ποικοιλομορφία μέσα στα είδη π.χ. άλλοι ψηλοί άλλοι κοντοί, άλλοι τριχωτοί, άλλοι άτριχοι, Κινέζοι, Έλληνες, Νιγηριανοί δεν καταργεί το είδος, έτσι και η ποικοιλομορφία μέσα στο φύλο δεν καταργεί το βιολογικό φύλο.
Επιπρόσθετα, τα συχνότερα DSD είναι τα σύνδρομα Κleinfelter XXY και Τurner X0 αυτά, όμως, δεν είναι ίντερσεξ, διότι τα Kleinfelter είναι αγόρια και τα Turner είναι κορίτσια χωρίς καμία αμφιβολία, αν και με αρκετά συνοδά προβλήματα υγείας. (Στην ουσία, πολύ λίγα DSD θα μπορούσε να τα πει κανείς intersex).
Επειδή στα «άρθρα» αλλά ακόμα και στο Google βλέπω κάτι τρελά ποσοστά Intersex από 1-4%, απλά να πω ότι αυτό είναι ανοησίες. Αυτά είναι αριθμοί από το μυαλό της Anne Fausto Sterling που έβαλε εκεί μέσα μέχρι και τις πολυκυστικές ωοθήκες. Το πραγματικό ποσοστό των ατόμων με αμφιβολία φύλου – «intersex» είναι περίπου 0,018 του πληθυσμού και το έχει υπολογίσει με εξαιρετικό και αναλυτικό τρόπο ο γιατρός Leonard Sax σε άρθρο που θα το βάλω στα σχόλια.
Για να καταλάβετε την αναλογία: Φανταστείτε ότι άντρες και γυναίκες ήταν οι δίδυμοι πύργοι στην Νέα Υόρκη. Η συχνότητα των «ίντερσεξ» είναι στο μισό ύψος του κράσπεδου του ελληνικού πεζοδρομίου. Και είναι ίσο με την πιθανότητα ένα νόμισμα αντί για κορόνα γράμματα, να σταθεί στην κόχη.
Στο βίντεο αναφέρεται οτι τα «ίντερσεξ σώματα είναι μέρος της φυσιολογικής ανθρώπινης βιολογίας». Απλά θα φέρω παραδείγματα για να καταλάβετε γιατί δεν είναι έτσι.
Μία από τις πιο συχνές «ίντερσεξ» διαταραχές είναι η Συγγενής Υπερπλασία Επινεφριδίων (CAH – Congenital Adrenal Hyperplasia). Στα κορίτσια προκαλεί αρενοποίηση αλλά ταυτόχρονα σε μερικά συνδυάζεται με διαταραχή στην παραγωγή κορτιζόλης ή αλατορρύθμιση (δηλαδή ανεπάρκεια επινεφριδίων και απώλεια αλατιού). Αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αφυδάτωση, υπόταση, υπονατριαιμία, υπερκαλιαιμία και, τελικά, καταπληξία (shock). Δηλαδή, αν δεν το πάρει χαμπάρι και δεν παρέμβει ο παιδίατρος, το παιδί πεθαίνει σε λίγες μέρες, με μια εικόνα που μοιάζει με σηψαιμία. Τώρα, αν αυτό αποτελεί «φυσιολογική ανθρώπινη βιολογία», όπως λέει ο κος Καπουτζίδης μέσω της περισπούδαστης ηθοποιού -γιατρού το αφήνω στην κρίση σας.
Επίσης, ακούστε και ένα άλλο παράδειγμα για να δείτε τα ηθικά αλλά και Ιατρικά διλήματα που προκύπτουν. Πάρτε την περίπτωση της Ιμαν Κελίφ και της Καστερ Σεμένια που έχουν 5-ARD. Αυτά τα παιδιά είναι ΧΥ, τα οποία έχουν όρχεις, συνήθως ενδοκοιλιακούς. Αλλά λόγω ενός ενζυμικού μπλοκ μερικά γεννιούνται με «αμφίβολα γεννητικά όργανα» που μπορεί να μοιάζουν με του κοριτσιού. Ωστόσο, τα παιδιά αυτά στην εφηβεία κανουν κανονική αρενοποίηση (δείτε εμφάνιση Κελίφ και Σεμενυα) και τα περισσότερα όχι μόνο γίνονται αλλά και «νιώθουν» άντρες. Μερικοί μάλιστα έκαναν παιδιά με το δικό τους σπέρμα.
Δείτε πώς αυτό ταιριάζει με αυτό που σας είπα προηγουμένως. Η Ιμαν Κελίφ και η Caster Semenya είχε και έχει «αμφίβολα γεννητικά όργανα» αλλά τελικά ο ιατρικός έλεγχος δεν αφήνει καμία αμφιβολία για το βιολογικό της φύλο. Και, επιπροσθέτως, η 5-ARD στα κορίτσια ΧΧ δεν έχει καμία επίπτωση.
Το ίδιο συμβαίνει και στην Συγγενή Υπερπλασία Επινεφριδίων. Άλλη κλινική εικόνα έχει στα κορίτσια, άλλη στα αγόρια. Αυτό κουμπώνει πάνω σε αυτό που σας είπα οτι το ίντερσεξ αποφασίστηκε να χρησιμοποιείται λιγότερο. Γιατί η ίδια ακριβώς η ενζυμική βλάβη έχει τελείως διαφορετική εικόνα στα αγόρια ΧΥ και άλλη στα κορίτσια ΧΧ.
Όπως καταλαβαίνετε δεν είναι δυνατόν να είσαι ίντερσεξ -δηλαδή ενδιάμεσο φύλο –και την ίδια στιγμή η κλινική σου εικόνα να είναι διαφορετική ανάλογα με το τι φύλο είσαι. Έχεις φύλο και, μάλιστα, αυτό καθορίζει τη νόσο σου αλλά και την αντιμετώπισή της.
Αυτό είναι μόνο ένα μικρό δείγμα από τα σοβαρά ιατρικά αλλά και ηθικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτά τα παιδιά. Αλλά, ακόμα και τα απλά DSD έχουν πολλαπλά προβλήματα, π.χ. τα KLEINFELTER έχουν στειρότητα, υπογοναδισμό, μαθησιακές δυσκολίες, διαβήτη και τα TURNER κοντό ανάστημα, υποθυρεοειδισμό, καρδιακές ανωμαλίες, νεφρικές ανωμαλίες, σοβαρά μαθησιακά προβλήματα.
Τα κλινικά σύνδρομα «DSD-intersex» είναι συνήθως σοβαρά σύνδρομα, με κλινική εικόνα που μπορεί να ποικίλει από ήπια μέχρι σοβαρές καρδιονεφρικές ανωμαλίες και κλινική εικόνα ασύμβατη με τη ζωή. Εξαρτώνται, μάλιστα, και από το βιολογικό φύλο αυτού που τα έχει. Δεν είναι τυχαίο ότι συνηθέστατα οδηγούν σε αναπαραγωγικό μπλοκ, δηλαδή σοβαρή στειρότητα. Η αντιμετώπιση τους ως «φυσιολογική βιολογία» μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα για τα άτομα αυτά έως και σε απώλεια της ζωής τους.
Η αληθινή ενσυναίσθηση μπορεί να συμβεί μόνο με κατανόηση της πραγματικότητας και αντιμετώπιση της υπαρκτής παθολογίας. Και όχι με γλυκερά ανακριβή αφηγήματα που εξυπηρετούν ιδεολογίες»
Ο κ. Αντώνης Δαρζέντας, παιδίατρος και νεογνολόγος
Διαβάστε επίσης
«Υπάρχουν μόνο δύο φύλα»: Ένας ειδικός σχολιάζει τη δήλωση του Ντόναλντ Τραμπ
Ολυμπιακοί Αγώνες: Ένας επιστήμονας εξηγεί τι ισχύει για τις τρανς αθλήτριες σε γυναικεία αθλήματα
