Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μία μεγάλη δημογραφική πρόκληση: Ο πληθυσμός μειώνεται, η χώρα γερνάει και η ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων δεν ακολουθεί την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης. Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί και δείχνουν ότι, αν δεν ληφθούν μέτρα, η γήρανση του πληθυσμού κινδυνεύει να εξελιχθεί σε μία«σιωπηλή κρίση».
Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Eurostat, μέχρι το 2050 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μειωθεί από τα σημερινά 10,4 εκατομμύρια σε λιγότερα από 9 εκατομμύρια. Την ίδια στιγμή, το 36% του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών – ποσοστό που μας κατατάσσει ανάμεσα στις πιο «γηρασμένες» κοινωνίες της Ευρώπης.
Η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους που το 2020 ήταν περίπου 1,7 προς 1, προβλέπεται να πέσει κοντά στο 1 προς 1 μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Αυτό σημαίνει τεράστια πίεση στα ασφαλιστικά ταμεία και στο Σύστημα Υγείας.
Το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα έχει ανέβει στα 81,1 έτη (83,5 για τις γυναίκες και 78,7 για τους άνδρες). Ωστόσο, τα χρόνια ζωής χωρίς σοβαρά προβλήματα υγείας είναι μόλις 64,2 έτη κατά μέσο όρο – δηλαδή σχεδόν 17 χρόνια με ασθένειες ή αναπηρίες. Σε αυτόν τον δείκτη, η χώρα μας βρίσκεται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όπως αναφέρει η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία (Ε.Γ.Γ.Ε.) στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας των Μεγαλύτερων Ηλικιακά Ανθρώπων.
Οι μεγαλύτεροι «εχθροί» της υγιούς γήρανσης
Παθήσεις φθοράς και χρόνια νοσημάτα:
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Καρκίνος
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Οστεοπόρωση και κατάγματα
Παράγοντες τρόπου ζωής:
- Παχυσαρκία
- Έλλειψη σωματικής άσκησης
- Κακές διατροφικές συνήθειες
- Κακή ποιότητα περιβάλλοντος
Διατροφικά και λειτουργικά προβλήματα
- Υποθρεψία (κίνδυνος έως και 20% στους ηλικιωμένους στην Ελλάδα)
- Σαρκοπενία (απώλεια μυϊκής μάζας & δύναμης)
- Αφυδάτωση (λόγω μειωμένης αίσθησης δίψας & φαρμάκων)
- Ελλείψεις μικροθρεπτικών συστατικών (ιδίως βιταμίνη D & Β12)
- Προβλήματα στοματικής υγείας (τερηδόνα, περιοδοντίτιδα, απώλεια δοντιών, δυσκολία στη μάσηση)
Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα δαπανά μόλις το 5% του ΑΕΠ για την πρόληψη και τη Δημόσια Υγεία, όταν ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεπερνά το 7%, ενώ το 24% των ηλικιωμένων δηλώνει ότι αισθάνεται κοινωνικά απομονωμένο.
Παράλληλα, περισσότεροι από 500.000 ηλικιωμένοι ζουν με σύνταξη κάτω των 700 ευρώ, γεγονός που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την ποιότητα ζωής τους.
«Πληγή» και οι Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων
Οι Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων στην Ελλάδα βασίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία (κερδοσκοπική και μη-κερδοσκοπική), εφόσον η χώρα δεν διαθέτει αντίστοιχες δημόσιες δομές.
Οι περισσότερες εντοπίζονται στην περιφέρεια Αττικής (48%), με επόμενο μεγάλο κέντρο την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (10%) και διάσπαρτα στη χώρα να λειτουργεί το υπόλοιπο 42%.
Η φιλοξενία των ηλικιωμένων στις κερδροσκοπικές Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων δεν δικαιολογείται με ημερήσιο νοσήλιο, ούτε καλύπτεται από κάποιον κρατικό ασφαλιστικό φορέα, ενώ από το 2023 οι μη κερδοσκοπικές ΜΦΗ μπορούν να συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ.
Σε κάθε περίπτωση, οι οικογένειες καλούνται να καλύψουν τα έξοδα φροντίδας και φιλοξενίας, πλην της συνταγογράφησης φαρμάκων και εξετάσεων. Παρά ταύτα, λόγω των κοινωνικών συνθηκών, των αυξημένων αναγκών και υψηλών απαιτήσεων στη φροντίδα ορισμένων ασθενειών (π.χ. χρόνιες παθήσεις, περιπτώσεις άνοιας) και των επαγγελματικών υποχρεώσεων των μελών της οικογένειας του ηλικιωμένου, οι οικογένειες επιλέγουν συχνά ο ηλικιωμένος συγγενής τους να φιλοξενηθεί σε ΜΦΗ. Ενδεικτικά, φαίνεται πως, η ζήτηση για παροχή μακροχρόνιας φροντίδας αυξήθηκε κατά 40% κατά την περίοδο 2005-2020 και προβλέπεται περαιτέρω αύξηση της ζήτησης υπηρεσιών φροντίδας ηλικιωμένων λόγω της αύξησης του αριθμού των ηλικιωμένων που υπολογίζεται σε 100 χιλιάδες άτομα ανά πενταετία στη χώρα μας.
Η υγιής γήρανση δεν είναι μόνο ζήτημα ιατρικής, αλλά και κοινωνικής πολιτικής. Η έλλειψη ολοκληρωμένων προγραμμάτων πρόληψης, στήριξης κατ’ οίκον, καθώς και η περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες αποκατάστασης και φροντίδας, αφήνουν χιλιάδες ηλικιωμένους ευάλωτους και απομονωμένους.
Η Ελλάδα μεγαλώνει, αλλά με λάθος τρόπο. Αν δεν γίνουν επενδύσεις σε προγράμματα πρόληψης, υγειονομικές υποδομές και κοινωνική στήριξη, τότε τα «χρόνια που κερδίσαμε» στη ζωή μας θα τα ξοδέψουμε με ασθένειες και αναπηρίες. Η γήρανση είναι αναπόφευκτη, αλλά η ποιότητα ζωής δεν θα έπρεπε να είναι προνόμιο λίγων.
Διαβάστε επίσης
Μαθήματα μακροζωίας από την υπεραιωνόβια Maria Branyas Morera – Έζησε 117 χρόνια γεμάτα υγεία
Το απλό τεστ που αποκαλύπτει εάν θα γεράσουμε καλά – 4 σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσουμε
Πόσο γρήγορα γερνάει ο εγκέφαλός μας; Τα δίδυμα έχουν την απάντηση
