Γράφει ο κ. Ισίδωρος Μέντης, Φαρμακοποιός (ΕΚΠΑ), MBA στα Οικονομικά της Υγείας (ΕΚΠΑ), Υποψήφιος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διεύθυνση Φαρμάκου Κεντρικής Υπηρεσίας ΕΟΠΥΥ
Με αφορμή την πρόσφατη πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας για τη μέτρηση της ικανοποίησης των χρηστών του ΕΣΥ μέσω ερωτηματολογίων, αναδεικνύεται ξανά ο βασικός στόχος των νοσοκομείων: η βελτίωση του επιπέδου υγείας των πολιτών. Όπως κάθε οικονομική μονάδα στοχεύει στη μεγιστοποίηση της παραγωγής με το μικρότερο δυνατό κόστος, έτσι και τα νοσοκομεία καλούνται να προσφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερες και ποιοτικότερες υπηρεσίες, αξιοποιώντας σωστά τους διαθέσιμους πόρους.
Χρηματοδότηση νοσοκομείων
Τα νοσοκομεία αντλούν πόρους από πολλές πηγές, όπως:
– τον κρατικό προϋπολογισμό και τις επιχορηγήσεις,
– τα έσοδα από εξωτερικά ιατρεία, εργαστηριακές εξετάσεις και ιδιώτες,
– τη διαχείριση της περιουσίας τους (κτίρια, ιατρικός εξοπλισμός),
– τα νοσήλια που καταβάλλονται για τις ημέρες νοσηλείας, τα οποία μπορεί να είναι σταθερά, μεταβλητά ή σύνθετα.
Παρά τη διαφορετικότητα των πηγών χρηματοδότησης, η λειτουργία του ΕΣΥ στηρίχθηκε κυρίως στο λεγόμενο «κλειστό νοσήλιο». Αυτό όμως καθορίστηκε σε χαμηλό επίπεδο, χωρίς να καλύπτει πλήρως τις ανάγκες κάθε ασθενούς, ανάλογα με το είδος και τη σοβαρότητα της νόσου του. Έτσι, τα δημόσια νοσοκομεία παρουσίασαν διαχρονικά ελλείμματα, τα οποία καλύπτονται σχεδόν αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό, χωρίς όμως συστηματική αξιολόγηση της αποδοτικότητάς τους.
Παράλληλα, στον ιδιωτικό τομέα αναπτύχθηκαν μεγάλοι όμιλοι που προσφέρουν υπηρεσίες με υψηλό κόστος, αποκλείοντας στην πράξη τα κοινωνικά και οικονομικά πιο αδύναμα στρώματα. Το αποτέλεσμα είναι οι πολίτες να βρίσκονται συχνά μπροστά στο δίλημμα: αναμονή στο δημόσιο ή υψηλές χρεώσεις στον ιδιωτικό τομέα.
Κόστος και λειτουργία
Το συνολικό κόστος των νοσοκομείων χωρίζεται σε δύο κατηγορίες:
– Σταθερό κόστος, που περιλαμβάνει μισθούς προσωπικού, ενοίκια, αποσβέσεις κτιρίων και μηχανημάτων
– Μεταβλητό κόστος, που εξαρτάται από τον αριθμό και τη διάρκεια νοσηλείας των ασθενών, καθώς και από τη χρήση φαρμάκων, εξετάσεων και τεχνολογικού εξοπλισμού
Στη λειτουργία τους εμπλέκονται επίσης και άλλοι τομείς, όπως καθαριότητα, εστίαση, ιματισμός και υποστηρικτικές υπηρεσίες, που προσθέτουν επιπλέον δαπάνες.
Η αποτελεσματική λειτουργία των νοσοκομείων βασίζεται σε τρεις βασικές αρχές:
– Αποδοτικότητα – σωστή σχέση μεταξύ εισροών (προσωπικό, εξοπλισμός, κλίνες) και εκροών (ημέρες νοσηλείας, διάρκεια νοσηλείας, πληρότητα κλινών, βελτίωση δεικτών υγείας)
– Κλινική αποτελεσματικότητα – ορθολογική χρήση κλινικών και ιατρικών πόρων
– Ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη – καθολική πρόσβαση σε υπηρεσίες, ίσα δικαιώματα για όλους τους ασθενείς και καλύτερη ενημέρωση, ώστε να περιοριστεί η ασυμμετρία πληροφόρησης μεταξύ γιατρών και ασθενών
Προτάσεις βελτίωσης
Για να βελτιωθεί η λειτουργία και η βιωσιμότητα του ΕΣΥ, απαιτούνται:
– σύγχρονες μέθοδοι διοίκησης και διαχείρισης,
– ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, ώστε όλα να γίνονται πιο γρήγορα και μετρήσιμα,
– βάσεις δεδομένων που θα επιτρέπουν συγκρίσεις με άλλα νοσοκομεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό,
– συστηματική παρακολούθηση δεικτών απόδοσης, όπως χρόνος αναμονής στα επείγοντα ή χρόνος προγραμματισμού χειρουργείων,
– επιμερισμός της χρηματοδότησης με βάση τις πραγματικές ανάγκες και καλύτερος επιχειρησιακός σχεδιασμός,
– αξιοποίηση της διεθνούς πρακτικής των DRGs (ομαδοποίηση και κοστολόγηση νοσηλειών ανά κατηγορία ασθένειας),
– στελέχωση με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό,
– οικονομική εξυγίανση με συγκράτηση του κόστους και ισοσκελισμό εσόδων-εξόδων,
– κίνητρα ανταγωνιστικότητας μεταξύ δημόσιων νοσοκομείων για βελτίωση των υπηρεσιών,
– διασφάλιση της συνεχούς επάρκειας φαρμάκων και ιατροτεχνολογικού υλικού μέσω σωστής διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Εν κατακλείδι, η διοίκηση των νοσοκομείων είναι εξαιρετικά απαιτητική, καθώς η υγεία αποτελεί ένα ιδιαίτερο κοινωνικό αγαθό με πολλές επιδράσεις στον ευρύτερο πληθυσμό. Ωστόσο, μέσα από τον εκσυγχρονισμό, την αξιολόγηση και τη συστηματική βελτίωση των διαδικασιών, μπορούν να αυξηθούν η αποδοτικότητα και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Έτσι θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των δημόσιων δομών υγείας και η προστασία της δημόσιας υγείας στο σύνολό της.
Διαβάστε επίσης
Νοσοκομεία – Αξιολόγηση: Τα sms από τους πολίτες θα ανεβοκατεβάζουν διοικητές
1566: Σε λειτουργία η νέα γραμμή υγείας που καταργεί όλες τις άλλες
