Τύφλωση, πνευμονία, οξεία διάρροια, ακόμη και θάνατος. Οι λοιμώξεις από τον ιό της ιλαράς, ιδιαίτερα στα παιδιά, μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες. Ευτυχώς, η επιστήμη διαθέτει ένα ασφαλές και αποτελεσματικό «όπλο»: Το εμβόλιο κατά της ιλαράς, το οποίο εκτιμάται ότι έχει αποτρέψει περισσότερους από 60 εκατομμύρια θανάτους μεταξύ 2000 και 2023.
Ωστόσο, όπως αναφέρει σε άρθρο του στο The Conversation, ο Dr Antony Black, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Γουεστμίνστερ στο Λονδίνο, τα κρούσματα ιλαράς αυξάνονται απότομα στο Ηνωμένο Βασίλειο και παγκοσμίως. Η έξαρση αυτή οφείλεται σε ποικίλους παράγοντες – από τη διστακτικότητα απέναντι στον εμβολιασμό μέχρι τη διακοπή εκστρατειών εμβολιασμού – αφήνοντας πολλά παιδιά απροστάτευτα.
Ωστόσο, το διακύβευμα ξεπερνά την ίδια την ιλαρά. Νέα ευρήματα δείχνουν ότι το εμβόλιο μπορεί να προσφέρει επιπλέον, απρόσμενα οφέλη: Παιδιά που το λαμβάνουν φαίνεται να έχουν μειωμένο κίνδυνο προσβολής από λοιμώξεις που δεν σχετίζονται με την ιλαρά. Μία πιθανή εξήγηση είναι το φαινόμενο της λεγόμενης «ανοσολογικής αμνησίας».
Η «ανοσολογική αμνησία» της ιλαράς
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα βασίζεται σε κύτταρα που «θυμούνται» παλαιότερες λοιμώξεις και αντιδρούν γρήγορα σε τυχόν επανεμφάνιση. Ωστόσο, ο ιός της ιλαράς μπορεί να εξαλείψει σημαντικό μέρος αυτής της ανοσολογικής μνήμης, μειώνοντας την ποικιλία και τον αριθμό των προστατευτικών κυττάρων. Έτσι, τα παιδιά καθίστανται ευάλωτα σε πλήθος ασθενειών από τις οποίες είχαν ήδη αναπτύξει ανοσία.
Σε μία μελέτη, βρέθηκε ότι από 11% έως 73% των αντισωμάτων έναντι άλλων ασθενειών εξαφανίστηκαν μετά από λοίμωξη με ιλαρά σε μη εμβολιασμένα παιδιά. Αντίθετα, το φαινόμενο δεν παρατηρήθηκε σε παιδιά που είχαν εμβολιαστεί — στοιχείο που ενισχύει την προστατευτική δράση του εμβολίου απέναντι στην ανοσολογική εξάντληση.
Αυτό πιθανώς εξηγεί γιατί ξεσπάσματα ιλαράς συχνά συνοδεύονται από αύξηση κρουσμάτων και άλλων λοιμωδών νοσημάτων. Ερευνητές μελετούν τώρα το φαινόμενο αυτό σε περιοχές όπως η Δυτική Αφρική.
Ένα εμβόλιο με περισσότερα οφέλη;
Σύμφωνα με τον Dr Antony Black, μία άλλη θεωρία αφορά στη «μη ειδική επίδραση» του εμβολίου, η οποία προτείνει ότι πέρα από την πρόληψη της ιλαράς, το εμβόλιο ενισχύει γενικά την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε διάφορους παθογόνους μικροοργανισμούς.
Νεότερες έρευνες δείχνουν ότι ο εμβολιασμός μπορεί να ενδυναμώσει τη λειτουργία συγκεκριμένων ανοσοκυττάρων, κάνοντάς τα πιο αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση λοιμώξεων. Ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτή η ανοσοενίσχυση ίσως αποτελεί τη βασική αιτία για τα βελτιωμένα γενικά επίπεδα υγείας στα εμβολιασμένα παιδιά.
Ξεχάσαμε τους κινδύνους
Τη δεκαετία του 1960, πριν από τον ευρύ εμβολιασμό, η ιλαρά προκαλούσε περίπου 2,6 εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Σήμερα, που η νόσος έχει περιοριστεί, είναι εύκολο να ξεχάσουμε πόσο επικίνδυνη είναι: Μεταδοτική σε έως και 90% των μη εμβολιασμένων ανθρώπων που έρχονται σε επαφή με τον ιό.
Η εξαιρετική αποτελεσματικότητα των δύο δόσεων του εμβολίου (πάνω από 90% μακροχρόνια προστασία) έχει οδηγήσει σε εφησυχασμό. Σε κάποιους κύκλους, αυτό έχει μεταφραστεί σε δυσπιστία. Η παραπληροφόρηση, οι μύθοι και η αντιεμβολιαστική ρητορική εξαπλώνονται — όπως και ο ίδιος ο ιός.
Είτε πρόκειται για πρόληψη της «ανοσολογικής αμνησίας», είτε για ενίσχυση της γενικής ανοσίας, το συμπέρασμα παραμένει το ίδιο: Εμβολιάστε τα παιδιά κατά της ιλαράς.
Γιατί όταν τα προστατεύουμε από την ιλαρά, τα προστατεύουμε πιθανόν και από πολλά περισσότερα.
Διαβάστε επίσης
Προειδοποίηση από τις βρετανικές Αρχές στους ταξιδιώτες για την αύξηση κρουσμάτων ιλαράς στην Ευρώπη
Καμπανάκι από ECDC για την επιστροφή ιλαράς και πολυομυελίτιδας – Ποιο είναι το No1 μέτρο πρόληψης
Η μείωση των εμβολιασμών φέρνει εξάπλωση ασθενειών που μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί
