*Το κείμενο υπογράφει η κυρία Αθηνά Πρωτόπαππα, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Σχολικών Νοσηλευτών (ΠΑ.ΣΥ.Σ.ΝΟ)
Υπάρχουν στιγμές που μια φαινομενικά “διαχειριστική” ρύθμιση μπορεί να τινάξει στον αέρα χρόνια προσπαθειών για την ενίσχυση της Δημόσιας Υγείας στο σχολείο. Το Άρθρο 146 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας είναι μια τέτοια στιγμή.
Πρόκειται για τη διάταξη που προβλέπει ότι ένας Σχολικός Νοσηλευτής μπορεί να καλύπτει μαθητές σε όμορα σχολεία εντός ακτίνας 500 μέτρων από αυτό όπου έχει τοποθετηθεί. Δεν είναι απλώς λειτουργικά αδύνατο -είναι ηθικά επικίνδυνο.
Δεν υπάρχει καμία θεσμική πρόβλεψη σχετικά με τον τρόπο, τα μέσα και τους όρους μετακίνησης του Σχολικού Νοσηλευτή μεταξύ σχολικών μονάδων. Δεν προσδιορίζεται ο χρόνος απουσίας από τη βασική σχολική του μονάδα, ούτε διασφαλίζεται η ασφαλιστική του κάλυψη σε περίπτωση ατυχήματος κατά τη μετάβαση.
Επιπλέον, δεν υφίσταται καμία ρύθμιση για την κατανομή ή ανάληψη ευθύνης σε περίπτωση συμβάντος που λαμβάνει χώρα κατά την απουσία του από τη μονάδα τοποθέτησής του. Και το χειρότερο: Διεθνώς δεν υπάρχει καμία επιστημονική, καμία ιατρική ή νοσηλευτική τεκμηρίωση που να υποστηρίζει την ταυτόχρονη κάλυψη πολλαπλών σχολικών μονάδων από έναν Σχολικό Νοσηλευτή.
Αντίθετα, οι διεθνείς φορείς (CDC, NASN, WHO) είναι σαφείς: Ο Σχολικός Νοσηλευτής πρέπει να είναι παρών, όλη την ημέρα, στο πλευρό των παιδιών με αυξημένες ανάγκες. Όχι “διαθέσιμος”, αλλά παρών.
Ας είμαστε ειλικρινείς. Ο στόχος της ρύθμισης δεν είναι η ευελιξία. Είναι η μείωση των εγκρίσεων Σχολικών Νοσηλευτών. Αν μπορεί ένας να καλύψει τρία σχολεία, γιατί να προσληφθούν άλλοι δύο;
Αλλά στην Ελλάδα, έχουμε μια πρωτοτυπία: Νομοθετούμε με βάση την απόσταση, όχι την ανάγκη. Όμως οι ανάγκες των παιδιών δεν μετριούνται σε μέτρα. Μετριούνται σε παλμούς, επίπεδα σακχάρου, κρίσεις, ανάσες και η Πολιτεία οφείλει πρώτα να προστατεύσει τα παιδιά της.
Ή μήπως τελικά δεν πρόκειται απλώς για “ευελιξία”, αλλά για μια έμμεση – και απολύτως συνειδητή – μετατόπιση ευθύνης; Γιατί όταν ο Σχολικός Νοσηλευτής δεν βρίσκεται σταθερά στη μονάδα του, ποιος θα καλύψει το κενό; Μήπως, στην πράξη, επιχειρείται σιωπηλά και μεθοδικά να μετατραπούν οι Εκπαιδευτικοί σε “Σχολικούς Νοσηλευτές ανάγκης”; Μήπως τελικά ζητείται να αναλάβουν ρόλους που δεν τους ανήκουν, δεν τους αναλογούν και δεν μπορούν να φέρουν εις πέρας με ασφάλεια;
Όταν ο Σχολικός Νοσηλευτής καλείται να καλύπτει πολλαπλές σχολικές μονάδες και συνεπώς δεν είναι παρών σε σταθερή βάση, είναι απολύτως εύλογο να αναρωτηθούμε: Σε περίπτωση έκτακτου συμβάντος, ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; Οι εκπαιδευτικοί, ήδη επιφορτισμένοι με τεράστιο παιδαγωγικό και διοικητικό φορτίο, δεν έχουν ούτε την ιατρική εκπαίδευση, ούτε την θεσμική αρμοδιότητα να διαχειριστούν κρίσιμα περιστατικά υγείας.
Οποιαδήποτε επιλογή πολιτικής που οδηγεί σε αποδυνάμωση της παρουσίας των σχολικών νοσηλευτών εντός των σχολείων, ανοίγει τον δρόμο για μετακύλιση της ευθύνης σε μη αρμόδιους. Κι αυτό, πέρα από παιδαγωγικά και ηθικά ζητήματα, συνιστά και ένα σοβαρό θεσμικό ρίσκο, το οποίο δεν μπορεί να αγνοηθεί από την Πολιτεία.
Το τίμημα; Το τίμημα είναι βαρύ – και δεν θα το πληρώσουν εκείνοι που νομοθετούν από γραφεία. Το τίμημα θα το πληρώσουν:
- Οι μαθητές που θα μείνουν χωρίς άμεση υποστήριξη τη στιγμή της κρίσης.
- Οι γονείς, που καλούνται να εμπιστευθούν ένα σύστημα το οποίο δηλώνει ότι προστατεύει τα παιδιά τους, αλλά αφήνει την κρίσιμη στιγμή στην τύχη και στη διαθεσιμότητα πιθανόν κάποιου “αλλού”, αναζητώντας ευθύνες εκ των υστέρων, όταν θα είναι πια αργά.
- Οι εκπαιδευτικοί, που θα βρεθούν με την ευθύνη ενός επεισοδίου στα χέρια τους, χωρίς να την έχουν επιλέξει.
- Οι Σχολικοί Νοσηλευτές, που θα γίνουν υπεύθυνοι για τα πάντα, χωρίς να είναι παρόντες, χωρίς προστασία, χωρίς στήριξη.
- Τα ίδια τα σχολεία, που θα κληθούν να λειτουργήσουν με “καλυμμένα” κενά – δηλαδή χωρίς ουσιαστική κάλυψη.
- Η Πολιτεία, όταν θα χρειαστεί να δώσει εξηγήσεις για μια τραγωδία που μπορούσε να έχει αποφευχθεί.
Τα παιδιά έχουν αναφαίρετο δικαίωμα στην ασφάλεια, στη συνεχή υγειονομική υποστήριξη και στην παρουσία Σχολικών Νοσηλευτών στο σχολικό περιβάλλον.
Η εμπειρία και η πραγματικότητα υποδεικνύουν με σαφήνεια ότι η απουσία φροντίδας μπορεί να έχει ανεπανόρθωτες συνέπειες. Η πρόληψη οφείλει να προηγείται του κινδύνου, όχι να έπεται του συμβάντος. Η φροντίδα υγείας δεν μπορεί να προσφέρεται περιστασιακά, ούτε να υπολογίζεται με βάση τη γεωγραφική ακτίνα.
Η πολιτεία, η εκπαιδευτική κοινότητα και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς καλούνται να το αναγνωρίσουν εγκαίρως. Η ευθύνη για την υγειονομική ασφάλεια των μαθητών είναι συλλογική — αλλά πρωτίστως θεσμική.
Διαβάστε επίσης
Οι σχολικοί νοσηλευτές δεν είναι πολυτέλεια: Έντονες αντιδράσεις από απόφαση του Υπουργείου Παιδείας
Απίστευτο: Το Υπουργείο Υγείας αποφασίζει για τους σχολικούς νοσηλευτές, χωρίς αυτούς
Νοσηλευτές: 7 προτάσεις για να μπει τέλος στις ελλείψεις προσωπικού
