Σκεπτικισμός απέναντι στο Διαδίκτυο, αρνητική στάση και αντίληψη σε ό,τι αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη όπως και την ευγονική σαν διαδικασία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, και ιδιαίτερα θετική στάση ως προς την ευθανασία χαρακτηρίζουν τους Έλληνες, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πρώτης πανελλαδικής έρευνας για τις τεχνοηθικές και βιοηθικές στάσεις και αντιλήψεις στην Ελλάδα, που αποτελεί την πρώτη εμβληματική ερευνητική πρωτοβουλία της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής (ΕΕΒΤ).
«Αν μη τι άλλο, τα αποτελέσματα αυτά συνιστούν ερεθίσματα για ανοιχτή δημόσια συζήτηση και, μεταξύ άλλων, φαίνεται να επιβεβαιώνουν το επιστημονικό συμπέρασμα ότι η ηθική μας ζωή (α) συχνά μας εκπλήσσει και (β) είναι πολύ πλουσιότερη και πολύ πιο ποικιλόμορφη και αντιφατική από ό,τι νομίζουμε» σημειώνει στο εισαγωγικό σημείωμα της έκθεσης, ο αντιπρόεδρος και προεδρεύων της ΕΕΒΤ, κ. Χαράλαμπος Τσέκερης.
Η έρευνα διεξήχθη από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής, την άνοιξη του 2025 σε δείγμα 1.207 ατόμων άνω των 17 ετών από όλη την Ελλάδα.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Α. ΤΕΧΝΟΗΘΙΚΗ
Το αποτέλεσμα δείχνει ότι πάνω από 4 στους 10 είναι επιφυλακτικοί απέναντι στο διαδίκτυο, θεωρώντας ότι «θα έχει χειροτερέψει τον κόσμο». Σχεδόν 3 στους 10 έχουν αντίθετη άποψη, βλέποντας θετικά την επίδρασή του, ενώ παρόμοιο ποσοστό παραμένουν ουδέτεροι. Σε αυτούς θα μπορούσε να συνυπολογιστεί και το μικρό ποσοστό όσων δεν εξέφρασαν άποψη.
Στις απαντήσεις διαπιστώνεται έντονα αρνητική στάση, καθώς οι 8 στους 10 περίπου βλέπουν ότι η ΤΝ θα υπονομεύσει τις ανθρώπινες σχέσεις. Λιγότερο από 1 στους 10 πιστεύει ότι θα τις βελτιώσει, ενώ λίγο πάνω από 1 στους 10 δεν βλέπει να επηρεάζονται οι σχέσεις.
Ανάλογες είναι οι στάσεις απέναντι στο θέμα του επηρεασμού της δημοκρατίας από την ΤΝ. Πάνω από 6 στους 10 στέκονται αρνητικά, ενώ λιγότερο από 1 στους 10 βλέπουν θετική επιρροή. Οι 2 στους 10 δεν θεωρούν ότι η ΤΝ θα έχει κάποια επιρροή.
Πάνω από 8 στους 10 στέκονται αρνητικά απέναντι σε μια τέτοια προοπτική. Από αυτούς οι 7 στους 10 είναι απόλυτα αρνητικοί. Μόνο 13% είναι αντίθετοι και δείχνουν εμπιστοσύνη σε εφαρμογές χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Και στην ερώτηση αυτή, οι απαντήσεις εκφράζουν δυσπιστία, έντονη στο μεγαλύτερο ποσοστό (45%). Το ποσοστό εκείνων που βλέπουν θετικά αυτή την προοπτική είναι ωστόσο σχεδόν διπλάσιο από εκείνο των θετικών απαντήσεων στην προηγούμενη ερώτηση (25% έναντι 13%).
Η δυσπιστία για την αξιοπιστία των πληροφοριών στο διαδίκτυο και την ανάγκη ελέγχου συγκεντρώνει ποσοστό υπερδιπλάσιο από εκείνο που εκφράζει όσους φοβούνται την ανάπτυξη μορφών λογοκρισίας. Το αποτέλεσμα αυτό μπορεί να συνδυασθεί με τη γενικευμένη επιφύλαξη απέναντι στην κοινωνική επίδραση του διαδικτύου όπως αποτυπώνεται στην πρώτη ερώτηση.
Β. ΒΙΟΗΘΙΚΗ
Η δεσμευτικότητα των «προγενέστερων οδηγιών» (με διαφοροποιήσεις) βρίσκει σύμφωνους τους 6 στους 10 ερωτηθέντες. Πάνω από 3 στους 10 επιθυμούν δεσμευτικότητα των οδηγιών εν γένει. Σχεδόν 3 στους 10 επιθυμούν να παραμείνει το σημερινό καθεστώς της μη δεσμευτικότητας, ενώ 1 στους 10 δεν εξέφρασε γνώμη.
Η διακοπή της υποστήριξης του ασθενούς («παθητική ευθανασία») βρίσκει σύμφωνους τους 6 στους 10 ερωτηθέντες. Λιγότεροι από 4 στους 10 έχουν την αντίθετη άποψη, που ευθυγραμμίζεται με την σημερινή νομοθεσία.
Στο κρίσιμο ερώτημα της ενεργητικής ευθανασίας, οι θετικές απαντήσεις είναι πάνω από 7 στις 10, με την πλειοψηφία μάλιστα από αυτές να αρκείται στη βούληση του ασθενούς χωρίς να αναγνωρίζει ρόλο στην οικογένειά του. Λιγότεροι από 3 στους 10 απαντούν αρνητικά, ακολουθώντας τη σημερινή θέση του νόμου.
Πάνω από τους 6 στους 10 ερωτηθέντες απαντούν αρνητικά στην ερώτηση, συμφωνώντας με τη θέση της νομοθεσίας. Σχεδόν 3 στους 10 υποστηρίζουν ένα τέτοιο δικαίωμα για την παρένθετη, αναγνωρίζοντας προφανώς έναν ισχυρό ψυχολογικό δεσμό με το παιδί ύστερα από την εμπειρία της κυοφορίας.
Στην ερώτηση αυτή οι ερωτηθέντες διχάστηκαν καθώς τόσο οι απαντήσεις που αρνούνται την αμοιβή όσο και εκείνες που την αποδέχονται είναι σχεδόν ισόποσες. Η αντίληψη που θέλει την παρένθετη να διεκπεραιώνει κάποιου είδους εργασία (και όχι απλώς μια πράξη αλληλεγγύης, όπως το θέλει ο ισχύων νόμος) φαίνεται να είναι ισχυρή σήμερα.
Πάνω από 7 στους 10 ερωτηθέντες φαίνονται αντίθετοι στη «θετική ευγονική», συμφωνώντας με τη θέση του νόμου. Το ποσοστό όσων θα επέλεγαν κάποιας μορφής «σχεδιασμό» συγκεντρώνει ωστόσο ένα 25%, δείχνοντας την επιθυμία να εμπλακεί περισσότερο η τεχνολογία στον οικογενειακό προγραμματισμό.
Διαβάστε επίσης
Διλήμματα Βιοηθικής: Επιτρέπεται ένα chatbox να μιλά με ασθενείς;
Ευθανασία – Βέλγιο: Η νομιμοποίηση της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας ανοίγει τον ασκό του Αιόλου;
Υποβοηθούμενη αυτοκτονία: Δικαίωμα ή κατάχρηση των δυνατοτήτων της Ιατρικής; Ένας ειδικός απαντά
