Η ιδέα ότι τα ζευγάρια που μοιάζουν μεταξύ τους απολαμβάνουν μια πιο ευτυχισμένη και μακροχρόνια σχέση είναι βαθιά ριζωμένη στην κοινωνική μας αντίληψη. Από την παραδοσιακή πεποίθηση ότι τα όμοια έλκονται, μέχρι τους σύγχρονους αλγόριθμους γνωριμιών, που προωθούν την ομοιότητα ως το μυστικό της επιτυχίας, η σκέψη ότι οι κοινές αξίες και τα κοινά ενδιαφέροντα αποτελούν τη βάση για μια δυνατή σχέση είναι παντού γύρω μας.
Ωστόσο, μια νέα και ενδιαφέρουσα ανασκόπηση ερευνών έρχεται να… «ταράξει» τα νερά, αποκαλύπτοντας ότι η πραγματική ομοιότητα δεν φαίνεται να παίζει τον καθοριστικό ρόλο που πιστευόταν έως τώρα στην επιβίωση μιας σχέσης. Αντίθετα, η αντίληψη της ομοιότητας μπορεί να είναι το κλειδί για την επιτυχία μιας σχέσης, ανεξαρτήτως του πόσο πραγματικά μοιάζουν οι σύντροφοι μεταξύ τους.
Ο μύθος της ομοιότητας στις σχέσεις
Σε μια εκτενή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Social and Personal Relationships, επιστήμονες ανατρέπουν τη δημοφιλή πεποίθηση ότι τα ζευγάρια που μοιράζονται παρόμοια χαρακτηριστικά προσωπικότητας, ενδιαφέροντα και κοινωνικό υπόβαθρο είναι πιο ευτυχισμένα και παραμένουν μαζί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αντίθετα, η ανασκόπηση σχεδόν 340 ερευνών καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αληθινή ομοιότητα δεν φαίνεται να έχει τον σημαντικό αντίκτυπο που πιστεύαμε έως τώρα στην ποιότητα και τη διάρκεια μιας σχέσης. Οι συνδέσεις που παρατηρούνται είναι συχνά μέτριες και ασταθείς, ανατρέποντας έτσι την κοινή αντίληψη περί του ποιοι παράγοντες κρατούν ζωντανές τις σχέσεις.
Η «αντίληψη» της ομοιότητας είναι πιο σημαντική
Η έννοια της «ομοιότητας» ως θεμέλιο μιας δυνατής σχέσης είναι βαθιά ριζωμένη στη δυτική κουλτούρα του έρωτα. Η πιο συχνή αντίληψη λέει ότι όσο περισσότερα κοινά μοιράζονται οι σύντροφοι, τόσο πιο σταθερή και ευτυχισμένη θα είναι η σχέση τους. Ωστόσο, αρκετοί ψυχολόγοι αμφισβητούν αυτήν την ιδέα, υποστηρίζοντας ότι οι διαφορές μεταξύ των συντρόφων μπορεί να δημιουργούν την τέλεια ισορροπία, επιτρέποντάς τους να συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον και να ενισχύουν, έτσι, τη σχέση τους.
Η Annika From, PhD υποψήφια στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και επικεφαλής της έρευνας, επισημαίνει: «Η πίστη στην αξία της ομοιότητας στις σχέσεις είναι έντονα ριζωμένη στον κοινωνικό μας λόγο εδώ και δεκαετίες, είτε πρόκειται για την προσωπικότητα, είτε για τα ενδιαφέροντα των συντρόφων. Παρ’ όλα αυτά, η επιστημονική κοινότητα παραμένει διχασμένη ως προς το πόσο πραγματικά καθοριστική είναι η ομοιότητα για την επιτυχία μιας σχέσης».
Τι δείχνει η μελέτη
Η μελέτη ανασκόπησε 339 έρευνες που πραγματοποιήθηκαν από το 1937 μέχρι το 2024, μελετώντας κυρίως ζευγάρια σε μακροχρόνιες σχέσεις, μετρώντας χαρακτηριστικά όπως η προσωπικότητα, τα πιστεύω, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και τα ενδιαφέροντα των συντρόφων. Παρά την ύπαρξη πολλών διαφορετικών περιοχών μελέτης, οι ερευνητές κατέληξαν σε ένα σαφές συμπέρασμα: Η «αντίληψη» της ομοιότητας είναι πιο σημαντική από την πραγματική ομοιότητα.
Με λίγα λόγια, το να αισθάνεστε ότι μοιάζετε με τον σύντροφό σας φαίνεται να έχει μεγαλύτερη σημασία για τη σχέση από το πόσο όντως μοιάζετε. Οι μελέτες που επικεντρώθηκαν στην αντίληψη της ομοιότητας, δηλαδή στην αίσθηση ότι είστε παρόμοιοι με τον σύντροφό σας, παρουσίαζαν πιο ξεκάθαρη σύνδεση, μεγαλύτερη ικανοποίηση και σταθερότητα στις σχέσεις. Από την άλλη, οι μελέτες που εξέτασαν την πραγματική ομοιότητα (μέσω ερωτηματολογίων που συμπλήρωναν και οι δύο σύντροφοι) δεν ανέδειξαν σημαντικά οφέλη.
Η σημασία της μεθοδολογίας
Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν, επίσης, τη σημαντική επιρροή των στατιστικών μεθόδων στην κατανόηση των σχέσεων. Οι μελέτες που βασίζονταν σε πιο απλές μεθόδους ανάλυσης συνήθως εντόπιζαν μια ισχυρότερη σχέση μεταξύ της ομοιότητας και της ικανοποίησης στο ζευγάρι. Αντίθετα, οι μελέτες που λάμβαναν υπόψη πιο σύνθετους παράγοντες, όπως προσωπικές τάσεις και στερεότυπα, συχνά κατέληγαν σε πιο αδύναμες ή ακόμη και ανύπαρκτες συνδέσεις.
Η κατεύθυνση που έδωσαν οι πιο εξελιγμένες στατιστικές μέθοδοι αποδεικνύει ότι η «πραγματική» ομοιότητα μεταξύ των συντρόφων έχει λιγότερη σημασία απ’ ό,τι νομίζαμε μέχρι τώρα. Όπως καταλήγει η Annika From: «Δεν βρήκαμε αποδείξεις ότι η ομοιότητα με τον σύντροφό σας επηρεάζει την ποιότητα της σχέσης ή το αν θα παραμείνετε μαζί. Αντίθετα, η αντίληψη ότι είστε παρόμοιοι φαίνεται να παίζει σημαντικότερο ρόλο».
Διαβάστε επίσης
Σχέσεις: 3 συνήθειες που μοιάζουν αθώες, αλλά είναι τοξικές και φθείρουν τον δεσμό
Πέντε πράγματα που κάνουν τα ευτυχισμένα ζευγάρια κάθε Σαββατοκύριακο σύμφωνα με έναν ψυχολόγο
