Οι μη μεταδοτικές ασθένειες (ΜΜΑ), όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι καρκίνοι, οι χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις και ο διαβήτης, παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Στην περιοχή αυτή, περίπου 1 στους 5 άνδρες και 1 στις 10 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους πριν από τα 70 εξαιτίας αυτών των νοσημάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ περιλαμβάνει συνολικά 53 χώρες, μεταξύ των οποίων τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και χώρες όπως η Ρωσία, η Ουκρανία, η Τουρκία και κράτη της Κεντρικής Ασίας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΠΟΥ για την Ευρώπη, κάθε χρόνο καταγράφονται 1,8 εκατομμύρια θάνατοι από μη μεταδοτικές ασθένειες που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, είτε μέσω πρόληψης είτε με έγκαιρη και ποιοτική φροντίδα. Το 60% αυτών συνδέεται με παράγοντες που προλαμβάνονται όπως η χρήση καπνού και αλκοόλ, η κακή διατροφή, η παχυσαρκία, η υπέρταση και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας. Το υπόλοιπο 40% αφορά αιτίες που θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπιστεί, εάν υπήρχε πρόσβαση σε κατάλληλη θεραπεία εγκαίρως.
«Οι μη μεταδοτικές ασθένειες όχι μόνο είναι εφικτό να προληφθούν και να θεραπευτούν αλλά παραμένουν υποτιμημένες. Αν αντιμετωπίζονταν όπως ένας ιός, ο κόσμος θα είχε ήδη επιβάλει περιορισμούς», δήλωσε ο Δρ. Hans Henri P. Kluge, Περιφερειακός Διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη.
Οικονομικές επιπτώσεις και γεωγραφικές ανισότητες
Το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος της αδράνειας είναι μεγάλο. Οι απώλειες παραγωγικότητας που σχετίζονται με τους εν λόγω θανάτους εκτιμώνται σε πάνω από 514,5 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια (περίπου 438 δισεκατομμύρια ευρώ). Παρά τα τεκμηριωμένα οφέλη από τις επενδύσεις στην πρόληψη, η χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση των μη μεταδοτικών ασθενειών παραμένει ανεπαρκής.
Παρότι οι ανισότητες μεταξύ χωρών έχουν μειωθεί από το 2010, επιμένουν σημαντικές διαφορές. Οι παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η υψηλή πίεση, είναι πιο διαδεδομένοι στις ανατολικές περιοχές της Περιφέρειας. Παράλληλα, η θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνους που θα μπορούσαν να προληφθούν, παραμένει υψηλότερη στους άνδρες.
Ωστόσο, υπάρχει πρόοδος. Δέκα χώρες -μεταξύ των οποίων η Σουηδία, η Ελβετία, η Δανία και η Εσθονία -έχουν ήδη πετύχει τον στόχο του ΠΟΥ για μείωση κατά 25% της πρόωρης θνησιμότητας από τις τέσσερις κύριες μη μεταδοτικές ασθένειες μέχρι το 2025. Συγκεκριμένα, έχουν εφαρμόσει ολοκληρωμένα μέτρα πρόληψης και έχουν ενισχύσει τα συστήματα υγείας τους, οδηγώντας σε σταθερή μείωση (άνω του 2%) των θανάτων. Στο ίδιο μήκος κύματος, 26 ακόμα χώρες μπορούν ακόμη να επιτύχουν τον ίδιο στόχο, εάν διατηρήσουν και εντείνουν τις επενδύσεις τους στην πρόληψη και τη φροντίδα.
«Κάθε χρόνο μπορούν να σωθούν σχεδόν 2 εκατομμύρια ζωές, ενώ ταυτόχρονα μειώνονται οι δαπάνες για την υγεία. Η πρόληψη είναι θέμα πολιτικής επιλογής», υπογραμμίζει ο Δρ. Kluge.
Προτάσεις για το μέλλον
Η έκθεση του ΠΟΥ τονίζει πώς η πρόληψη και η θεραπεία των μη μεταδοτικών ασθενειών είναι όχι μόνο ζήτημα δημόσιας υγείας αλλά και κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης. Για να επιταχυνθεί η πρόοδος, προτείνονται τα εξής:
- Μείωση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου, μέσω ενισχυμένων δημόσιων πολιτικών και καλύτερης πρόσβασης στην πρωτοβάθμια φροντίδα, ιδιαίτερα σε ευάλωτες κοινότητες.
- Υιοθέτηση ταχείας δράσης (quick buys): παρεμβάσεις που έχουν μετρήσιμο αντίκτυπο εντός πενταετίας.
- Πολυτομεακή συνεργασία για την αντιμετώπιση κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία.
- Αξιοποίηση αξιόπιστων δεδομένων για την παρακολούθηση της προόδου και την υιοθέτηση πολιτικών.
- Ενσωμάτωση των μη μεταδοτικών ασθενειών στα εθνικά σχέδια για την αντιμετώπιση υγειονομικών κρίσεων.
«Ένα πιο υγιές μέλλον αύριο απαιτεί τολμηρή δράση σήμερα. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του ΠΟΥ μπορούν να επιτύχουν τους στόχους τους για το 2030. Το επικείμενο Fourth High-level Meeting of the United Nations General Assembly για τις μη μεταδοτικές ασθένειες αποτελεί μια καίρια στιγμή για να δεσμευτούμε εκ νέου», τόνισε ο Δρ. Gauden Galea, Στρατηγικός Σύμβουλος της Ειδικής Πρωτοβουλίας του Περιφερειακού Διευθυντή για τις ΜΜΑ και την Καινοτομία.
Διαβάστε επίσης
Καρκίνος: 40% λιγότερα νέα περιστατικά και θάνατοι με αυτές τις 6 αλλαγές
