Τι είναι ο καρκίνος του πνεύμονα;
Εδώ και αρκετές δεκαετίες, ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί τη συχνότερη και μία από τις πιο επιθετικές καρκίνου στον κόσμο. Είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες και η τρίτη συχνότερη στις γυναίκες. Εκτιμάται ότι ευθύνεται για σχεδόν έναν στους πέντε θανάτους που προκύπτουν από καρκίνο καθότι είναι η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως.

Ποιους αφορά;
Δυστυχώς, ο καρκίνος του πνεύμονα μας αφορά όλους.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του National Comprehensive Cancer Network (NCCN), ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα είναι:

  • Άτομα ηλικίας 55-74 ετών με ένα ιστορικό καπνίσματος >30 πακέτα-έτη** (θεωρείται ότι διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα) ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει το κάπνισμα μέχρι και 15 χρόνια πριν.
  • Άτομα ηλικίας >50 ετών που καπνίζουν συστηματικά με ένα ιστορικό καπνίσματος >20 πακέτα-έτη** κι έχουν έναν ακόμη παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα.
**πακέτα-έτη= αριθμός πακέτων την ημέρα x έτη καπνίσματος

Ποια είναι τα συμπτώματα;
Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο του πνεύμονα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα μέχρι ο καρκίνος να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο. Ορισμένα από τα συμπτώματα είναι ο βήχας που επιμένει ή συνοδεύεται από αιμόπτυση, ο συριγμός, η δύσπνοια, η στηθάγχη, το αίσθημα κόπωσης και η απώλεια βάρους χωρίς αίτια. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις πνευμονίας ή πρήξιμο ή διόγκωση των λεμφαδένων στο εσωτερικό του θώρακα, μεταξύ των πνευμόνων.

Εάν ανήκω σε ομάδα υψηλού κινδύνου και είμαι άνω των 50 ετών, τι πρέπει να κάνω;
Οι κατευθυντήριες οδηγίες του National Comprehensive Cancer Network (NCCN) συστήνουν ετήσιο προληπτικό έλεγχο με σπειροειδή αξονική τομογραφία. Συνεπώς, συστήνεται ετήσιος προληπτικός έλεγχος για δύο χρόνια ο οποίος μπορεί να συνεχιστεί μέχρι του σημείου που ο ασθενής δεν μπορεί να λάβει οριστική θεραπεία για τα άτομα που ανήκουν στην κατηγορία 1, ήτοι άτομα ηλικίας 55-74 ετών που καπνίζουν συστηματικά με >30 πακέτα-έτη ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει το κάπνισμα μέχρι και 15 χρόνια πριν.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

  • Το κάπνισμα αποτελεί με διαφορά τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, καθώς εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 80% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα διεθνώς οφείλεται στο κάπνισμα. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνεται και το παθητικό κάπνισμα.
  • Έκθεση σε ουσίες όπως είναι το αέριο ραδόνιο και ο αμίαντος
  • Έκθεση σε ουσίες που υπάρχουν π.χ., σε ειδικούς χώρους εργασίας (συμπεριλαμβανομένων των ραδιενεργών μεταλλευμάτων, των εισπνεόμενων χημικών ουσιών ή ορυκτών και των εξατμίσεων των κινητήρων ντίζελ
  • Ατμοσφαιρική ρύπανση
  • Ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες
  • Πόση νερού που έχει μολυνθεί με αρσενικό
  • Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα
  • Γήρας

Ποια είναι τα στοιχεία στην Ελλάδα;
Όπως επισημαίνει ο κ. Νικόλαος Κεντεποζίδης, MD, MSc, PhD, Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής, 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας και εσωτερικός συνεργάτης στο Metropolitan General: «Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στην Ελλάδα με το ποσοστό να εκτιμάται σε 28% επί των συνολικών θανάτων από καρκίνο. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα τα νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα ανήλθαν στο 15% επί των συνολικών περιστατικών καρκίνου στην Ελλάδα εντός του 2018. Στους άντρες ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου (περίπου 20,2% επί του συνόλου των περιστατικών καρκίνου στην Ελλάδα)».

Υπάρχουν προγράμματα για πρώιμη διάγνωση;
«Η πρώιμη διάγνωση αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικά εργαλεία για τη βέλτιστη αντιμετώπιση του καρκίνου με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τους καρκίνους του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου. Στον καρκίνο του πνεύμονα, πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος σε ομάδες υψηλού κινδύνου επέφερε μείωση της θνησιμότητας κατά 26% στου άνδρες και 39% στις γυναίκες» σημειώνει ο κ. Νικόλαος Κεντεποζίδης.

Στην Ελλάδα, η πρώιμη διάγνωση για τον καρκίνο του πνεύμονα δεν έχει ενταχθεί ακόμα στον κεντρικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του καρκίνου, σε αντίθεση με την πρόληψη ή τη διαχείριση της νόσου. Τέτοια προγράμματα πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, εστιάζοντας αρχικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου σε περιοχές με τα μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του πνεύμονα.

Πώς μπορώ να ενημερωθώ;
Με κύριο μήνυμα «Μπορείς να καταλάβεις ποιος είναι καπνιστής;» και τονίζοντας ότι τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα σε αρχικό στάδιο μπορεί να μην είναι ορατά, έχει ξεκινήσει εκστρατεία ευαισθητοποίησης με σκοπό να παρακινήσει -κυρίως τα άτομα υψηλού κινδύνου- να συμβουλευτούν τον ιατρό τους ώστε να υποβληθούν σε διαγνωστικό έλεγχο. Βασικό εργαλείο της εκστρατείας είναι η ιστοσελίδα www.karkinos-pnevmona.gr στην οποία συγκεντρώνονται πληροφορίες για τη νόσο, τους παράγοντες κινδύνου, τους πληθυσμούς υψηλού κινδύνου και τους τρόπους διάγνωσης. Η εκστρατεία πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) και του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών-Φίλων-Ιατρών (ΚΕΦΙ) Αθηνών και είναι μια πρωτοβουλία της φαρμακευτικής εταιρείας MSD.