Η πανδημία που προκάλεσε ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 επηρέασε με πρωτόγνωρο τρόπο την κοινωνία, την υγεία των πολιτών και την Επιστήμη. Τα μέτρα  για την αποτροπή της μετάδοσης της λοίμωξης COVID-19 επέβαλαν τον περιορισμό στο ελάχιστο των μετακινήσεων μας. Σε ευθεία αντίθεση, η επιστημονική γνώση για πρώτη φορά στην ιστορία της Ιατρικής κατέστη ευρέως διαθέσιμη προς αξιοποίηση σε πραγματικό χρόνο.

Οι Beth Blauer*, Αναπληρώτρια Αντιπρύτανης Καινοτομίας στον Δημόσιο Τομέα στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins και Lauren Gardner**, Καθηγήτρια στην Έδρα Alton & Sandra Cleveland, στο Τμήμα Πολιτικής Μηχανικής και Μηχανικής Συστημάτων Whiting School of Engineering του ίδιου πανεπιστημίου ηγήθηκαν της προσπάθειας συλλογής και οπτικοποίησης δεδομένων που αφορούσαν στον κορωνοϊό και τη διαθεσιμότητα αυτών σε κάθε ενδιαφερόμενο με σκοπό την καλύτερη διαχείριση της πανδημίας αλλά και την ταχύτερη παραγωγή επιστημονικής γνώσης.

Οι ερευνήτριες βρέθηκαν στην Αθήνα στο πλαίσιο του SNF Nostos Conference 2022 (23-24 Ιουνίου) που διοργάνωσαν το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και o μη κερδοσκοπικός δημοσιογραφικός οργανισμός iMEdD (incubator for Media Education and Development), στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΣΙΝ) με επίκεντρο την Υγεία.

Κατά τη διάρκεια media table, οι Beth Blauer και Lauren Gardner μίλησαν για τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν στην προσπάθεια τους να δομήσουν τον ελεύθερης πρόσβασης διαδραστικό διαδικτυακό χάρτη για την COVID-19 και πως η εμπειρία αυτή μπορεί να βοηθήσει τη Δημόσια Υγεία μετά την πανδημία.

Στιγμιότυπο από τη συζήτηση των Beth Blauer (δεξιά) και Lauren Gardner (αριστερά) με Έλληνες δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια του media table που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του SNF Nostos Health 2022

Από ένα απλό υπολογιστικό φύλλο εργασίας της Google οι ερευνητές έφτιαξαν έναν δυναμικό χάρτη. «Η ενσωμάτωση στοιχείων σε πραγματικό χρόνο από την επικράτεια των Ηνωμένων Πολιτείων και εν συνεχεία τον υπόλοιπο πλανήτη ήταν σίγουρα η μεγαλύτερη πρόκληση με την οποία βρεθήκαμε αντιμέτωπες», λέει Lauren Gardner με την Beth Blauer να συμπληρώνει πως «ανέκυπταν διαρκώς ερωτήματα για το πως θα μπορούσαμε να απλοποιούμε τα δεδομένα αυτά ώστε να είναι κατανοητά και αξιοποιήσιμα απ’ όλους».

Ο διαδραστικός χάρτης του Πανεπιστημίου Johns Hopkins γνώρισε τεράστια δημοτικότητα και έγινε σημείο αναφοράς παγκοσμίως με τις δύο ερευνήτριες να δέχονται καθημερινά δισεκατομμύρια αιτήματα για χρήση των οπτικοποιημένων δεδομένων.

«Η απευθείας ενσωμάτωση πρωτογενών στοιχείων από πολλές διαφορετικές πηγές είναι το χαρακτηριστικό που έκανε την πλατφόρμα μας σημείο αναφοράς για τον επιστημονικό κόσμο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους υπευθύνους χάραξης πολιτικών δημόσιας υγείας», σύμφωνα με τις ίδιες.

Επιδημιολόγοι, σχεδιαστές ηλεκτρονικού λογισμικού και πλήθος άλλων ειδικοτήτων βρίσκονταν καθημερινά αντιμέτωποι με σημαντικές προκλήσεις, όπως οι επιθέσεις από hackers για την αλλοίωση των γραφημάτων και των πινάκων αλλά και τη χάραξη μιας ενιαίας μεθοδολογίας για τη συλλογή των πληροφοριών.

«Χωρίς να είμαστε σε θέση να ελέγξουμε απολύτως την ακρίβεια των πληροφοριών που ενσωματώνονται στον πίνακα μπορούσαμε να δούμε μια ξεκάθαρη τάση για την πορεία της πανδημίας σε κάθε διαφορετική περιοχή του πλανήτη, καθώς η ενσωμάτωση δεδομένων γινόταν ανά μια ώρα», εξηγεί η Gardner.

Οι Beth Blauer (δεξιά) και Lauren Gardner (αριστερά) κατά τη διάρκεια του media tabel

Οι Blauer και Gardner καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας και την ανάπτυξη του διαδραστικού χάρτη αρθρογραφούσαν σε επιστημονικά περιοδικά ενώ συμμετείχαν σε συζητήσεις σε ειδησεογραφικά μέσα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναλύοντας και διευκρινίζοντας τη λειτουργία του. «Καταφέραμε σε σύντομο χρόνο, άγνωστοι μέχρι πρότινος επιστημονικοί όροι όπως ‘επιπέδωση της καμπύλης’ να μπουν στη δημόσια συζήτηση και ακόμα και απλοί πολίτες να μπορούν να κατανοήσουν ποιο είναι το θέμα της κουβέντας» σημειώνει η Blauer.

«Η κατανόηση των επιστημονικών όρων και η απλοποίηση της επιστήμης γενικότερα βοηθά τη συμμετοχή των πολιτών στον δημόσιο διάλογο και στη συνέχεια την ευκολότερη υιοθέτηση των στρατηγικών δημόσιας υγείας», συμπληρώνει η Gardner.

Και οι δυο είναι αισιόδοξες ότι ο χάρτης για την COVID-19 άνοιξε τον δρόμο για την οπτικοποίηση σε πραγματικό χρόνο και άλλων σημαντικών ζητημάτων που αφορούν στη δημόσια υγεία, όπως η ρύπανση της ατμόσφαιρας και των υδάτινων πόρων, η νεογνική θνητότητα ανά γεωγραφική περιφέρεια και η διαθεσιμότητα των τροφίμων. «Η δημιουργία προτύπων που είναι εύκολα υιοθετήσιμα, όπως η μέτρηση των κρουσμάτων και θανάτων λόγω της COVID-19, είναι πολύ σημαντική γιατί αποδεικνύει ότι η κατανόηση των επιστημονικών δεδομένων από όλους είναι εφικτή και η συμμετοχή όλων μπορεί να επιτευχθεί αρκεί να το θέλουμε. Φυσικά το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε σκληρά για να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα», τονίζει η Lauren Gardner.

Ενώ η Beth Blauer συμπληρώνει ότι «τίποτα δεν είναι δυνατόν χωρίς πολιτική βούληση και σχετική νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων ανοιχτής πρόσβασης. Οι πολιτικές για τη Δημόσια Υγεία θα γίνουν πιο αποτελεσματικές και αποδεκτές από τους πολίτες μόνο όταν όλοι θα είναι σίγουροι ότι η συνεισφορά τους θα είναι νομικά προστατευμένη».

* Η Beth Blauer είναι Αναπληρώτρια Αντιπρύτανης Καινοτομίας στον Δημόσιο Τομέα (Associate Vice Provost for Public Sector Innovation), στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. Είναι πρώην Εκτελεστική Διευθύντρια και ιδρύτρια του Center for Government Excellence (Κέντρο Κυβερνητικής Αριστείας) και εργάζεται ως επικεφαλής δεδομένων του Johns Hopkins Coronavirus Resource Center. Η Beth είναι επίσης αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πρακτικής στο Carey Business School. Ως αφοσιωμένη δημόσια λειτουργός και διεθνής εμπειρογνώμονας σε κυβερνητικά πρόγραμμα αποδοτικότητας για περισσότερα από δεκαπέντε χρόνια, η Beth έχει αφιερώσει την επαγγελματική σταδιοδρομία της στη βελτίωση της ζωής ανθρώπων, αξιοποιώντας δεδομένα στη διαδικασία λήψης κυβερνητικών αποφάσεων.

Η Beth ίδρυσε το Center for Government Excellence το 2015. Έκτοτε έχει συνεργαστεί επιτυχώς με περισσότερους από 200 δημάρχους από όλο τον κόσμο, προκειμένου να προωθήσει τη χρήση δεδομένων και τεκμηρίων. Aποστολή του οργανισμού, ως πρωτοπόρος στον τομέα, είναι να προσφέρει πολύτιμες γνώσεις που βασίζονται σε δεδομένα, για επικεφαλής τοπικών αυτοδιοικήσεων και επαγγελματίες του δημόσιου τομέα στις ΗΠΑ και σε ολόκληρο τον κόσμο. Το 2021, η Beth εγκαινίασε το Bloomberg Center for Public Innovation, με αντικείμενο την προώθηση της τέχνης και της επιστήμης της καινοτομίας στον δημόσιο τομέα.

Πριν από την ένταξή της στην ομάδα του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, η Beth σχεδίασε και εγκαινίασε την πλατφόρμα GovStat για ομοσπονδιακές, πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις της εταιρείας λογισμικού Socrata. Ξεκίνησε την πορεία της στον Δημόσιο Τομέα ως επιτηρήτρια αναστολής ανηλίκων στο Maryland και πήρε προαγωγή ως επικεφαλής προσωπικού. Με αυτήν την ιδιότητα, ξεκίνησε να εργάζεται για τη δημιουργία και την εφαρμογή της πλατφόρμας «StateStat». Το 2008, ο τότε κυβερνήτης, Martin O’Malley, ζήτησε από την Beth να ηγηθεί του –αναγνωρισμένου σε εθνικό επίπεδο– προγράμματος StateStat.

** Η Lauren Gardner είναι καθηγήτρια στην Έδρα Alton and Sandra Cleveland, στο Τμήμα Πολιτικής Μηχανικής και Μηχανικής Συστημάτων στο Whiting School of Engineering του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, και παράλληλα εργάζεται στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Bloomberg. Είναι η δημιουργός της διαδραστικής διαδικτυακής πλατφόρμας COVID-19 που χρησιμοποιείται από τις αρχές δημόσιας υγείας, τους ερευνητές και το ευρύ κοινό σε όλο τον κόσμο για την παρακολούθηση της πανδημίας, η οποία έχει λάβει πάνω από 200 δισεκατομμύρια αιτήσεις χρήσης. Xάρη στην καθοριστική της συμβολή στην ανταλλαγή δεδομένων COVID-19, ανακηρύχθηκε μία από τους 100 πιο επιδραστικούς ανθρώπους του 2020 από το περιοδικό TIME το 2020 για τον «εκδημοκρατισμό των δεδομένων» και την κάλυψη του «κενού ηγεσίας στη δημόσια υγεία» κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το έργο της ομάδας της έχει παρουσιαστεί σε χιλιάδες μέσα ενημέρωσης. Η Δρ. Gardner είναι εξειδικευμένη στη μοντελοποίηση του κινδύνου των μολυσματικών ασθενειών. Για το συγκεκριμένο έργο της, έχει λάβει ερευνητική χρηματοδότηση από οργανισμούς των ΗΠΑ, έχει δημοσιεύσει περίπου 100 επιστημονικά άρθρα, ενώ επιβλέπει μία ερευνητική ομάδα διδακτορικών και μεταδιδακτορικών φοιτητών. Πριν από την ένταξή της στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, ήταν ανώτερη λέκτορας Πολιτικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας (UNSW) στο Σίδνεϋ, στην Αυστραλία.