Στο μικροσκόπιο του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) βρίσκεται το νηπιαγωγείο στην περιοχή της Ευκαρπίας στη Θεσσαλονίκη όπου πήγαινε η 5χρονη που κατέληξε προχθές το πρωί λόγω σηπτικής καταπληξίας μετά από διεισδυτική στρεπτοκοκκική λοίμωξης (iGAS). Το άτυχο παιδί καταγράφεται ως το πρώτο θύμα της λοίμωξης iGAS εφέτος στη χώρα μας.
Το κλιμάκιο του ΕΟΔΥ είχε ενημέρωση άμεση από τη σχολική μονάδα αλλά και την ιδιωτική κλινική όπου μεταφέρθηκε το άτυχο παιδί από τους γονείς του σχετικά με την κατάσταση, αλλά από την Τετάρτη παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και δίνει τις οδηγίες σχετικά με την αγωγή (χημειοπροφύλαξη) που πρέπει να λάβουν οι μαθητές και το προσωπικό του νηπιαγωγείου, αλλά και μέλη των οικογενειών τους.
Συνολικά, το 2023 δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 90 περιστατικά iGAS (48 παιδιά και 42 ενήλικες) μεταξύ αυτών απεβίωσαν 23 (26%), 9 παιδιά και 14 ενήλικες. To 2024, και σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για το πρώτο οκτάμηνο, δηλώθηκαν δηλωθεί 48 περιστατικά (21 παιδιά και 27 ενήλικες), μεταξύ των οποίων απεβίωσαν 12 (25%), 3 παιδιά και 9 ενήλικες. Το 2025 έχουν αναφερθεί λίγες δεκάδες περιστατικά, αλλά το πρώτο θανατηφόρο στον ανήλικο πληθυσμό είναι αυτό της Θεσσαλονίκης.
Σε σοκ η οικογένεια της 5χρονης μετά την οξεία επιδείνωση της υγείας της και τη θανατηφόρο κατάληξη, καλείται παράλληλα να φροντίσει και το άλλο παιδί, τον αδελφό της 5χρονης, που κόλλησε επίσης στρεπτόκοκκο τύπου Α και λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Τίποτα ωστόσο δεν προμήνυε αυτήν την εξέλιξη, σύμφωνα με τον πατέρα της ο οποίος μιλώντας για το συμβάν χθες, επαναλάμβανε ότι η κόρη του δεν είχε εμφανίσει κάποια σημαντική ενόχληση, πέρα από έναν πόνο στο πόδι πριν από μερικές μέρες και πυρετό που υποχωρούσε για ένα 24ωρο.
«Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α, γνωστός και ως πυογόνος στρεπτόκοκκος ή GAS (Group A Streptococcus) είναι ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει διάφορες λοιμώξεις στον άνθρωπο, συνήθως ήπιες, όπως φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, πυρετό και δερματικό εξάνθημα γνωστό ως οστρακιά, δερματικές λοιμώξεις όπως μολυσματικό κηρίο και κυτταρίτιδα, δηλαδή φλεγμονή της επιδερμίδας και του υποδόριου λίπους. Όμως σε σπάνιες περιπτώσεις προκαλεί πολύ σοβαρές, ακόμη και θανατηφόρες επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα» λέει στο ygeiamou.gr η παιδίατρος, κυρία Όλγα Τζέτζη. «Δυστυχώς, το περιστατικό της 5χρονης συγκαταλέγεται στις σπάνιες, θανατηφόρες περιπτώσεις» συμπληρώνει.
Όπως εξηγεί, μια απλή στρεπτοκοκκική λοίμωξη μπορεί να εξελιχθεί σε διεισδυτική, που προφανώς είναι πολύ σοβαρή ή και θανατηφόρα, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. «Ξέρουμε οι παιδίατροι, κι είμαστε σε εγρήγορση για αυτό, πως όταν κάποιο παιδί έχει χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα για οποιονδήποτε λόγο ή όταν έχει υποκείμενο νόσημα ή έχει εκδηλώσει λοίμωξη γρίπης ή του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV), τότε η λοίμωξη και με στρεπτόκοκκο ομάδας Α μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διεισδυτικής νόσου από iGAS» σημειώνει.
Η ραγδαία επιδείνωση
Στην περίπτωση της 5χρονης δεν συνέτρεχε κάποιος από αυτούς τους λόγους. Το παιδί αισθάνθηκε αδιαθεσία, με βάση το ιστορικό που δίνει η οικογένειά του, την περασμένη Παρασκευή, όσο ήταν στο σχολείο, με τους γονείς της να την παίρνουν αμέσως στο σπίτι για να ξεκουραστεί, χωρίς στη συνέχεια να εμφανίζει κάποιο άλλο σύμπτωμα. «Το Σάββατο ήταν μια χαρά, έπαιξε και έφαγε κανονικά», ανέφερε ο πατέρας σύμφωνα με τον οποίο η 5χρονη ανέβασε πυρετό τα ξημερώματα της Κυριακής. Της έδωσαν για προληπτικούς λόγους αντιπυρετικό με το παιδί, ωστόσο, να είναι υποτονικό το πρωί της Δευτέρας – γι’ αυτό και δεν πήγε στο σχολείο.
Η δραματική επιδείνωση έγινε αντιληπτή τα μεσάνυχτα της Δευτέρας, όταν, σύμφωνα με τον πατέρα, η μικρή σηκώθηκε και ζήτησε να δει παιδικά στην τηλεόραση. Κάποια στιγμή πήγε στην τουαλέτα και τότε ο πατέρας της παρατήρησε ότι το πρόσωπό της ήταν μελανιασμένο. Άμεσα διακομίστηκε σε ιδιωτική κλινική όπου της χορηγήθηκε οξυγόνο και ορός ενώ υποβλήθηκε σε εξετάσεις αίματος που, δυστυχώς, έδειξαν ότι ο στρεπτόκοκκος είχε εισχωρήσει ήδη μέσω του αίματος στον οργανισμό του παιδιού.
«Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GAS) είναι η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής φαρυγγίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Σε σπάνιες περιπτώσεις η λοίμωξη από iGAS, ενώ μπορεί να εμφανιστεί αρχικά με μη ειδικά συμπτώματα (πυρετό, γενική κόπωση, απώλεια όρεξης) ειδικά στα παιδιά, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και απειλητική για τη ζωή λοίμωξη που μπορεί να εκδηλωθεί ως βακτηριαιμία και στρεπτοκοκκικό τοξικό σοκ» λέει στο ygeiamou.gr o καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, μέλος του ΔΣ του ΕΟΔΥ, κ. Δημήτρης Παρασκευής.
«Ένα συμβάν που έχει μια τέτοια τραγική κατάληξη, φέρνει στο προσκήνιο έναν σύνηθες ιό και ό,τι προκαλεί. Είναι πολύ μικρό το ποσοστό όσων καταλήξουν εφόσον μολυνθούν και νοσήσουν» επισημαίνει ο καθηγητής, συμπληρώνοντας πως η επικοινωνία των γονέων με τους παιδίατρους πρέπει να είναι άμεση και διαρκής όσο το παιδί νοσεί.
Η αξία του strept test
«Πώς μπορεί να διαγνωστεί μια λοίμωξη από στρεπτόκοκκο;» είναι το ερώτημα που κάνουν ξανά και ξανά οι γονείς στους γιατρούς, μετά από τραγικά συμβάντα, με έκδηλη την αγωνία να εξαντλήσουν όλες τις εξετάσεις και ιατρικές πράξεις. «Υπάρχουν διάφορες εξετάσεις για τη διάγνωση της λοίμωξης από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α ανάλογα με την κλινική εικόνα του ασθενούς. Για παράδειγμα η στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα μπορεί γρήγορα να διαγνωσθεί με καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος καθώς επίσης και με ένα ταχύ τεστ ανίχνευσης του αντιγόνου του στρεπτοκόκκου, γνωστό ως step test. Ωστόσο, όλα τα βήματα πρέπει να γίνονται σε συνεννόηση με τον παιδίατρο, ο οποίος έχει και όλο το ιστορικό του παιδιού» λέει η κυρία Τζέτζη. Αναφέρει ενδεικτικά, μάλιστα, πως η αντιβίωση που συνήθως χορηγείται όταν εντοπιστεί στρεπτόκοκκος ομάδας Α, δεν είναι πανάκεια ούτε πρέπει να εφησυχάσει τους γιατρούς. «Αν μετά από 48ωρο αντιβίωσης, ο ασθενής δεν παρουσιάζει βελτίωση, χρειάζεται άμεσα επανεκτίμηση, πιθανόν και νοσηλεία» συμπληρώνει.
H διεισδυτική λοίμωξη από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α δεν επιτηρείται στην Ελλάδα, ωστόσο μετά την πανδημία κορωνοϊού, από το 2022 και μετά έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά στην Ευρώπη, όπως και στη χώρα μας. Οι ειδικοί αποδίδουν την αύξηση των κρουσμάτων από iGAS στα παιδιά στην αυξημένη κυκλοφορία των αναπνευστικών ιών, όπως του ιού της εποχικής γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV), καθώς η συλλοίμωξη με ιό και στρεπτόκοκκο ομάδας Α μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διεισδυτικής νόσου από iGAS.
Διαβάστε επίσης
