Νέες μελέτες έχουν καταδείξει ότι η χορήγηση στεροειδών σε ασθενείς με βαριάς μορφής λοίμωξη COVID-19 μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου κατά ένα τρίτο. Τα αποτελέσματα είναι τόσο ξεκάθαρα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει πλέον από τις 2 Σεπτεμβρίου τα κορτικοστεροειδή ως θεραπεία πρώτης γραμμής για τους πάσχοντες σε κρίσιμη κατάσταση.
Ωστόσο, το στεροειδή δεν είναι ακίνδυνα· μπορεί να έχουν παρενέργειες και θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό σε ασθενείς με ήπιας μορφής COVID-19, εξηγεί ο πνευμονολόγος Bryan J. McVerry, ο οποίος συνυπογράφει μία από τις τρεις νέες μελέτες που ανέλυσαν δεδομένα από κλινικές δοκιμές που αφορούσαν στην επίδραση των στεροειδών σε χιλιάδες ασθενείς σε πολύ σοβαρή ή κρίσιμη κατάσταση.
Σε άρθρο του στο The Conversation ο Bryan J. McVerry του Πανεπιστημίου του Πίτσμπεργκ υπογραμμίζει πως είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα στεροειδή μπορούν να ωφελήσουν τους βαριά νοσούντες, αλλά δεν αποτελούν θεραπεία για σχετικά ήπιες περιπτώσεις.
Ποιους ασθενείς ωφελεί η λήψη στεροειδών;
Τόσο στην COVID-19, όσο και σε άλλες λοιμώξεις, υπάρχουν δύο βασικά σκέλη: Αυτή καθαυτή η λοίμωξη και η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Στους πιο βαριά ασθενείς, η απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι τόσο ισχυρή που μπορεί να τραυματίσει τα όργανα, συνεπώς ο μετριασμός της ανοσολογικής απόκρισης μπορεί να είναι σημαντικός. Όμως, κάποιος με ήπιας μορφής νόσο θα χρειαστεί την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού για να εμποδίσει επιδείνωση της λοίμωξης. Και δεν πρέπει να υπάρχει παρέμβαση στην ανοσοαπόκριση εκτός εάν αυτή βλάπτει τον ασθενή.
Πώς βοηθούν τα κορτικοστεροειδή τους βαριά νοσούντες;
Όταν μια λοίμωξη προκαλεί φλεγμονώδη απόκριση, ενεργοποιούνται ειδικά λευκά αιμοσφαίρια για να εντοπίσουν τον ιό ή τα βακτήρια και να τα καταστρέψουν. Πρόκειται περισσότερο σαν μία επίδραση ρίψης βόμβας και όχι στοχευμένη πυραυλική επίθεση -τα ανοσοκύτταρα επιτίθενται ευρέως και η φλεγμονή που δημιουργείται μπορεί να βλάψει άλλα κύτταρα στην περιοχή.
Αυτή η ανοσοαπόκριση μπορεί να τεθεί εκτός ελέγχου και να συνεχιστεί ακόμη και μετά την εξουδετέρωση του παράγοντα που προκαλεί τη λοίμωξη. Μία τέτοια αντίδραση μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστική, κυκλοφορική ή νεφρική ανεπάρκεια. Και σε ασθενείς με βαριάς μορφής COVID-19, τα κορτικοστεροειδή είναι πιθανό να ελέγξουν ακριβώς αυτή την φλεγμονώδη απόκριση και να αποτρέψουν την εξέλιξη της βλάβης των οργάνων, πιθανώς στους πνεύμονες.
Οι επιστήμονες δεν είναι ακόμα βέβαιοι πως αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργούν τα στεροειδή. Αυτό που γνωρίζουν από τις νέες μελέτες είναι ότι τα άτομα με σοβαρή COVID-19, ιδιαίτερα εκείνα με αναπνευστικές επιπλοκές, ωφελούνται από σχετικά χαμηλές δόσεις κορτικοστεροειδών. Συνδυαστική ανάλυση των πρόσφατων μελετών διαπίστωσε ότι το ποσοστό θνητότητας τέσσερις εβδομάδες μετά τη λοίμωξη ήταν σημαντικά χαμηλότερο σε ασθενείς με σοβαρή COVID-19 που έλαβαν στεροειδή συγκριτικά με όσους δεν έλαβαν.
Γιατί ο ΠΟΥ συνιστά να μην χορηγούνται στεροειδή σε μη σοβαρή νόσο;
Δεν υπάρχει θεραπεία χωρίς κίνδυνο, υπογραμμίζει ο Bryan J. McVerry.
Τα στεροειδή φάρμακα είναι γνωστό ότι καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες. Λαμβάνονται συνήθως για τη θεραπεία χρόνιων νοσημάτων που σχετίζονται με τη φλεγμονή, όπως το άσθμα ή αυτοάνοσες διαταραχές όπως ο λύκος ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν συνέπειες.
Οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις από τη λήψη στεροειδών εντός του νοσοκομείου περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο βακτηριακών ή μυκητιασικών λοιμώξεων, υπεργλυκαιμία, επίκτητη μυϊκή αδυναμία και γαστρεντερική αιμορραγία.
Για άτομα με ήπια μορφή COVID-19, η λήψη στεροειδών μπορεί να σημαίνει αύξηση του κινδύνου παρενεργειών με μικρό πιθανό όφελος. Η λήψη στεροειδών μακροπρόθεσμα ενέχει επίσης άλλους κινδύνους, όπως προδιάθεση σε λοιμώξεις και εκδήλωση οστεοπόρωσης, καθώς και εκδήλωσης καταρράκτη και γλαυκώματος.
Συνεπώς, η λήψη στεροειδών ως πιθανό προληπτικό μέτρο κατά της COVID-19 θα μπορούσε να ενέχει σημαντικούς πιθανούς κινδύνους για κατά τα άλλα υγιή άτομα.
Τα στεροειδή ενέχουν κίνδυνο για ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση;
Είναι σύνηθες για τους ασθενείς στη μονάδα εντατικής θεραπείας, ιδιαίτερα εκείνους που χρησιμοποιούν αναπνευστήρες, να αναπτύξουν νοσοκομειακές λοιμώξεις όπως πνευμονία ή λοιμώξεις της κυκλοφορίας του αίματος που σχετίζονται με ενδοφλέβιους καθετήρες.
Η χρήση κορτικοστεροειδών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο του ασθενούς να εμφανίσει δευτερογενείς λοιμώξεις ή μπορεί να συμβάλει σε μυϊκή αδυναμία που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του ασθενούς να βγει από αναπνευστήρα όταν η νόσος υποχωρήσει.
Ωστόσο, το όφελος της λήψης στεροειδών από ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση υπερτερεί των όποιων πιθανών κινδύνων, σημειώνει ο Bryan J. McVerry.
Δοσολογία – Χορήγηση
Μέρος της πρόκλησης που συνιστά η αντιμετώπιση σοβαρών μορφών λοίμωξης COVID-19 με κορτικοειδή είναι ο καθορισμός της δόσης και της χρονικής στιγμής έναρξης χορήγησης του φαρμάκου. Οι κίνδυνοι αυξάνονται προοδευτικά με τη δοσολογία και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά χαμηλές δόσεις για επτά έως δέκα ημέρες.
Ως προς το πια στεροειδή είναι πιο αποτελεσματικά ο Bryan J. McVerry θεωρεί ότι αυτό δεν είναι κάτι που έχει σημασία εφόσον το σκεύασμα περιέχει κάποια γλυκοκορτικοειδή δράση.
Σχετικά με το πώς θα αλλάξει η νέα σύσταση του ΠΟΥ την αντιμετώπιση για βαριές μορφές της νόσου, ο ίδιος επισημαίνει πως με βάση τις μέχρι σήμερα μελέτες, οι ασθενείς με πνευμονία COVID-19 που χρειάζονται οξυγόνο θα πρέπει να λάβουν χαμηλή δόση στεροειδών. Αυτό θα πρέπει σίγουρα να συμβαίνει εάν βρίσκονται στη μονάδα εντατικής θεραπείας, διευκρινίζει.
Παράλληλα, ο ίδιος επαναλαμβάνει ότι τα στεροειδή δεν έχει αποδειχθεί ότι ωφελούν ασυμπτωματικούς ασθενείς ή ασθενείς με ήπια νόσο σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα.
Οι γιατροί θα πρέπει να θεωρούν τη χορήγηση στεροειδών σε χαμηλές δόσεις ως τη βασική αντιμετώπιση ασθενών που διατρέχουν κίνδυνο ζωής, καταλήγει.
Διαβάστε επίσης
Κορωνοϊός: Πόσοι έχουν νοσήσει στην Ελλάδα και πώς θα χτιστεί η ανοσία της αγέλης;
Κορωνοϊός: Η επιπλοκή που οδηγεί σε κατάρρευση τον οργανισμό του ασθενή
